Καλησπέρα, ονομάζομαι Μαρία και παρουσιάζω κάθε Πέμπτη στις 23.00 στους 94fm το Athens Gay & Lesbian Radio Show, και έχω επίσης το λεσβιακό διαδικτιακό πόρταλ, LesbianGR.
Από μικρό παιδάκι είχα αυτήν τη βαριά φωνή που ακούτε και καλά όταν μεγάλωσα όλοι μου έλεγαν να κόψω το κάπνισμα γιατί εκεί νόμιζαν ότι οφείλεται η χοντρή φωνή, αλλά όταν ήμουνα στο Δημοτικό, που φυσικά δεν κάπνιζα, τότε οι γονείς μου κάνανε τα πάντα για να φέρουν τη φωνή μου κάποιους τόνους πιο κάτω από του αδερφού μου. Κρεατάκια μου βγάλανε, αμυγδαλές μου βγάλανε, αλλά η φωνή παρέμενε και μαζί με την φωνή και το απίστευτο αγορίστικο στυλ μου που κι αυτό φρόντιζαν να αλλάζουν με φουστάνια, αλλά όλα αυτά με πλήρη αποτυχία.
Εγώ με φουστανάκια και να με βλέπω στον καθρέφτη, μου ανέβαινε το αίμα στο κεφάλι, δεν ήμουνα εγώ. Περπάταγα με περίτρανη αγορίστικη μαγκιά, από τις κινήσεις μου μέχρι την φωνή μου το μόνο θηλυκό πάνω μου ήταν το πρόσθετο φουστάνι κα το οποίο άντεχα μόλις λίγα λεπτά, όσο διαρκούσε το μυστήριο της εκκλησίας όπου με είχαν τραβήξει για κάποιο οικογενειακό γεγονός. Αμέσως μετά είχα την άδεια να τρέξω στο αμάξι να βάλω τα αθλητικά και να πετάξω το φόρεμα για να ελευθερώσω το σορτς που φόραγα από μέσα και να νιώσω ότι και πάλι ήμουνα εγώ. Αυτή ήταν άλλωστε και η συμφωνία μας για να δεχτώ να βάλω φόρεμα. Μάλιστα, πιστεύω ότι όλοι με βλέπανε σαν φαινόμενο όταν φόραγα φουστανάκια γιατί αφήνανε όποιο εκκλησιαστικό μυστήριο και οικογενειακό γεγονός και τρέχανε όλοι κατά πάνω μου φωνάζοντας «αααα… το Μαράκι με φουστάνι» και με απαθανατίζανε με φωτογραφίες, τόσο αξιοσημείωτο ή αξιοθέατο ήτανε.
Θυμάμαι τη μαμά μου που μου έλεγε ότι μια φορά καλοκαίρι στην παραλία, χρειάσθηκε να με σώσει από ένα ζευγαράκι που είχαν βάλει στοίχημα για το εάν ήμουνα αγοράκι ή κοριτσάκι και πήγαν να μου κατεβάσουν το μαγιό και εκείνη έτρεξε να με σώσει και τους φώναξε «μα καλά δεν βλέπετε ότι είναι κοριτσάκι!» Φυσικά μόνο η μάνα μου το έβλεπε, που ήξερε τι κρύβεται μέσα από το μαγιό, τίποτα άλλο δεν μαρτύραγε το βιολογικό μου φύλο.
Είναι απίστευτο πώς οι άνθρωποι είναι προγραμματισμένοι να βλέπουν ό,τι κοινωνικά πρέπει να βλέπουν και όχι ό,τι στέκεται θαρραλέα μπροστά τους.
Διαβάζοντας το βιβλίο «Το πηγάδι της μοναξιάς», από τις πρώτες κιόλας σελίδες ήξερα τι διάβαζα, ήξερα τι τραβάει και τι νιώθει η Στήβεν και μάλιστα την θεώρησα και λίγο τυχερή γιατί είχε αντρικό όνομα και γιατί ο μπαμπάς της προσπαθούσε με κάθε τρόπο να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά της και είχε καταλάβει ότι είχε κάνει ένα διαφορετικό κορίτσι. Όταν δε, διάβασα εκείνη την πρόταση όπου έλεγε για την «έρημη χώρα ανάμεσα στα δυο φύλα» έκλαψα, καταλάβαινα ακριβώς τι έλεγε, ήταν για μένα μια πρόταση που ήρθε να με καλύψει ακόμα παραπάνω από το τραγούδι που στην εφηβεία μου είχα κάνει ύμνο, που έλεγε «δεν χωράς πουθενά».
Πάντα ήμουνα αρκετά γυναίκα για να είμαι άντρας και αρκετά αρρενωπή για να είμαι θηλυκιά. Αυτές ακριβώς οι έννοιες, άντρας–γυναίκα, αρρενωπότητα–θηλυκότητα, ήτανε που μπλόκαραν για χρόνια στο κεφάλι μου, αλλά πρώτα είχα να εξιχνιάσω κάποια ενστικτώδικη ανάγκη μου, την ανάγκη να βρεθώ ερωτικά με το αντικείμενο του πόθου μου που ήταν οι γυναίκες. Έτσι για πάρα πολλά χρόνια, από τα 15 μου μέχρι τα 25 ασχολούμουν μόνο με τη σεξουαλική μου ταυτότητα και είχα παντελώς αγνοήσει, παραλείψει, ακόμα και νόμιζα ότι είχα καλύψει μέσα από την σεξουαλική μου ταυτότητα την ταυτότητα του κοινωνικού μου φύλου. Γιατί η κανονική ταυτότητα που αναγράφει το βιολογικό μας φύλο, ήξερα ήταν κορίτσι, έτσι της είπαν και στο μαιευτήριο όταν γεννήθηκα «να σας ζήσει, κάνατε κοριτσάκι», το κοινωνικό μου φύλο όμως που εγώ ένιωθα, το ψυχολογικό μου φύλο δεν ταυτιζόταν απόλυτα με το βιολογικό μου.
Βιολογικό και κοινωνικό φύλο, sex & gender, και εάν σας είναι δύσκολο να καταλάβετε τι εννοώ, φέρτε στο μυαλό σας το μοναδικό ελληνικό πρότυπο που ξέρουμε, τον Σωτήρη, την Σωτηρία Μπέλου.
Η Σωτηρία Μπέλου εκτός από τα ρεμπέτικα που τραγουδούσε υπέροχα έκανε και κάτι συγκλονιστικό για εκείνη την εποχή, κι αυτό ήταν η ίδια της η θαρραλέα παρουσία στο πάλκο υποστηρίζοντας αυτό που είναι και επιβάλλοντας το στον χώρο της. Δεν προσπάθησε να γίνει γυναίκα, όπως η Ραλία στο Fame Story που προσπαθεί να την θηλυπρεπήσει ο αξιολύπητος στυλίστας της. Η Σωτηρία Μπέλου ήταν παλικάρι, κάτι σαν τη Στήβεν στο βιβλίο «Το πηγάδι της μοναξιάς».
Όπως η Στήβεν έτσι και η Σωτηρία Μπέλου αλλά και χιλιάδες άλλες γυναίκες ποτέ δεν σκέφτηκαν τίποτα για τα κοινωνικά φύλα, ίσως η συγγραφέας του βιβλίου να το όρισε πιο πολύ μιλώντας για την έρημη χώρα ανάμεσα στα δυο φύλα, εννοώντας ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό. Χρόνια όμως μετά έρχονται άνθρωποι όπως η Kate Bornstein και μιλάνε για τα κοινωνικά φύλα. Βάζουνε τα βιολογικά φύλα στη μπάντα.
Τα δυο βιολογικά φύλα, άντρας-γυναίκα, τα δυο βιολογικά φύλα που δηλώνουν απλά αυτό που έχουμε ανάμεσα στα πόδια μας και τίποτα άλλο. Γιατί θα πρέπει το βιολογικό μου φύλο να καθορίσει την κοινωνική μου συμπεριφορά; Γιατί δεν αναρωτιόμαστε γιατί θα πρέπει να διαλέξουμε μεταξύ των δυο φύλων ενώ θα έπρεπε να είμαστε ελεύθεροι να πάμε σε όποια κατεύθυνση εμείς νιώθουμε; Γιατί έχει χωριστεί ο κόσμος, όπως χώρισε το τείχος του Βερολίνου, έχει χωριστεί σε απόλυτους άντρες και σε απόλυτες γυναίκες και όλοι οι υπόλοιποι είμαστε πού; Και τελικά πόσο αληθινός είναι ο ορισμός του απόλυτου θηλυκού ή αρσενικού;
Τα αγόρια δεν κλαίνε, τα κορίτσια φοβούνται, αυτά δεν είναι κοινωνικά κατασκευάσματα; Εάν πάρετε ένα αριθμητικό άξονα από το 1 μέχρι το 100 και ας πούμε το 1 είναι η απόλυτη αρσενικότητα (όλα τα χαρακτηριστικά του απόλυτου άντρα) και το 100 η απόλυτη θηλυκότητα, εάν υπάρχουν αυτές οι έννοιες, θα δείτε πόσος κόσμος κυμαίνεται μέσα σε αυτούς τους αριθμούς και σχεδόν κανένας μας δεν πληροί ή δεν ακουμπάει την απολυτότητα των φύλων. Οι άνθρωποι που με την στάση τους έχουν αποδείξει την σχετικότητα των ρόλων και των κοινωνικών φύλων είναι οι άνθρωποι που δεν άντεξαν, δεν γινότανε να δεχτούν και να ταυτίσουν το κοινωνικό τους φύλο με το βιολογικό τους φύλο. Είναι οι άνθρωποι που άρχισαν να ταξιδεύουν μέσα στα κοινωνικά φύλα. Όπως η Kate Bornstein.
"I'm what's called a transsexual person. That means I was assigned one gender at birth, and I now live my life as something else. I was born male and raised as a boy. I went through both boyhood and adult manhood, went through a gender change, and ‘became a woman,'" writes Kate (formerly Al) Bornstein. "On the personal side of things, my lesbian lover of over three years decided to become a man. We lived together for a few more years as a heterosexual couple, then we stopped being lovers. He found his gay male side, and I found my slave grrrl side. What a wacky world, huh? I can't think of a day in my life when I haven't thought about gender. . . ."[ακολουθεί μετάφραση στο τέλος]
HKateBornstein είναι αυτή που μέσα από τα θεατρικά της μου δίδαξε το εξής:
Να ξεχωρίζω την σεξουαλική προτίμηση από τα κοινωνικά φύλα. Όπως και η πρώτη συνέντευξη που πήρα από γυναίκες που ήταν άντρες και γίνανε γυναίκες και ήταν πλέον γυναίκες λεσβίες. Μου είχαν πει «εσείς οι ομοφυλόφιλοι και οι λεσβίες ξέρετε όταν πέφτετε το βράδυ στο κρεβάτι τι φύλο είστε, εμείς κάνουμε χρόνια να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει, μια λεσβία είναι μια γυναίκα που αγαπά γυναίκες, εγώ που αγαπούσα γυναίκες και ήμουνα άντρας έπρεπε να είμαι απλά ένας ετεροφυλόφιλος άντρας, έκανα πολλά χρόνια να καταλάβω ότι αυτά τα πράγματα έπρεπε να τα επεξεργάζομαι διαφορετικά. Ένα κομμάτι είναι τι φύλο είμαι και ένα άλλο κομμάτι είναι ποιο άτομο με ελκύει ερωτικά.
Το 1995 ήμουνα βιολογικά κοπέλα που ερωτευόταν κοπέλες και άρα ήμουνα μια λεσβία γυναίκα. Πάντα όμως ήμουνα μια γυναίκα που επιθυμούσε να βρίσκεται ερωτικά με πιο γυναίκες από ότι ήμουνα εγώ και πάντα δίπλα στις γυναίκες κοπέλες μου στεκόμουνα πιο αρσενικά από ό,τι καθόριζε το βιολογικό μου φύλο στην ταυτότητά μου. Αυτά τα «πιο γυναίκα», «τι είναι γυναίκα», «ποια είναι η αληθινή γυναίκα», όλα αυτά άρχισαν να κάνουν το πρώτο ρηχό αλλά συνειδητό τους ταξίδι στο κεφάλι μου γύρω στα 25 μου όταν πλέον τα αγγλικά μου, μου επέτρεπαν να έρχομαι πιο κοντά με την ευρωπαϊκή λεσβιακή σκηνή και άρχισα να μιλάω και να διαβάζω για τους ξεπερασμένους πλέον (με τωρινά δεδομένα) όρους Butch και Femme της ευρωπαϊκής λεσβιακής σκηνής. (Εάν αυτό ακούγεται κάπως μπερδεμένο, το εξηγώ: εννοώ ότι οι όροι Butch και Femme πλέον έχουν ξεπεραστεί στην ευρωπαϊκή σκηνή και έχουν βρει τη θέση τους στην λεσβιακή κουλτούρα, χρησιμοποιούνται πλέον μόνο παιχνιδιάρικα, χαριτολογώντας, και δεν έχουν την βαρύτητα των πρώτων χρόνων τους. Είναι νομίζω απαραίτητο εδώ να αναφέρω ότι ακριβώς αυτές οι λέξεις Butch και Femme, που υπεραναλύθηκανε για κάποια χρόνια ήρθανε μόνες τους να αυτοαναιρεθούν αφού απόδειξαν περίτρανα ότι όλα είναι σχετικά. Θηλυκές εμφανισιακά γυναίκες, με βαμμένα νύχια και φορέματα πολλές φορές ήταν πολύ πιο butch από Butch Dykes. Είναι αξιοσημείωτο εδώ να δούμε το εξής: ότι άμα τελικά θέλουμε να σπάσουμε τις ταμπέλες πρέπει πρώτα να τις αποδεχτούμε, να τις υπεραναλύσουμε και τις υπερυψώσουμε και μετά αυτές από μόνες τους αυτοαναιρούνται και αποδεικνύουν την σχετικότητά τους και άρα την μη χρησιμότητά τους.
Κάντε μεταξύ σας ένα απλό αλλά απενοχοποιημένο παιχνίδι (και λέω απενεχοποιημένο γιατί πάρα πολλές φοβούνται να χρησιμοποιήσουν τον όρο butch για τον εαυτό τους), καθίστε με αρκετές φίλες σας παρέα και αρχίστε να λέτε πόσο τοις εκατό femme ή butch είστε. Σήμερα είμαι 30% femme και 70% butch. Από την πιο μικρή λεπτομέρεια στο κρεβάτι, στην σχέση, εάν κλαίτε, εάν είστε δυνατή, εάν επιβάλλεστε, μην σταθείτε μόνο στην εξωτερική εμφάνιση, ξεδιπλώστε αρρενωπά και θηλυκά χαρακτηριστικά σε όλη τους την έκταση και ένταση και μετά κάνετε χαριτωμένες συγκρίσεις μεταξύ σας. Πέραν του ότι είναι διασκεδαστικό, θα δείτε πόσα πράγματα βλέπουν οι άλλοι σαν ενέργεια πάνω μας που εμείς δεν τα βλέπουμε και παράλληλα θα διαπιστώσετε πώς αρχικά χρειαζόμαστε τις ταμπέλες για να περιγράψουμε την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης και στο τέλος θα ανακαλύψετε πόσο ανίσχυρες είναι οι ταμπέλες να περιγράψουν απόλυτα την ανθρώπινη φύση. Και σας επισημαίνω ότι όλος ο κόσμος διατυμπανίζει ότι είναι ενάντια στις ταμπέλες και πραγματικά είναι, από φόβο και προκατάληψη, εγώ είμαι υπέρ στο να βάζουμε ταμπέλες και ονόματα σε πράγματα και καταστάσεις γιατί μόνο έτσι επί της ουσίας καταργούνται οι ταμπέλες χωρίς φόβους και προκαταλήψεις.
Butch και Femme λοιπόν. Θηλυπρεπής Γυναίκα ή Αρρενωπή Γυναίκα. Εγώ σίγουρα ήμουνα το δεύτερο.
Το 1997 αντικρίζω στην Ερεσό της Λέσβου την πρώτη γυναίκα με μούσι και ταυτόχρονα κάνω και την πρώτη μου σχέση με μια Γαλλίδα αρρενωπή λεσβία. Ήταν η πρώτη μου ερωτική επαφή με μια γυναίκα που ήταν πιο άντρας από μένα, ή μια γυναίκα λιγότερο γυναίκα από εμένα ή τελικά ένας άντρα σε γυναικείο σώμα. (Marie Helen Burcie) Εκεί ξεκινάει το μεγάλο μου ταξίδι στον κόσμο των φύλων, έναν μεγάλο, ολόκληρο, ανατρεπτικό, μαγικό κόσμο χωρίς ταμπέλες και ενοχές. Ένα ταξίδι που ακόμα, τόσα χρόνια μετά το 1997, ακόμα πιστεύω ότι είμαι στην αρχή του, σίγουρα εγώ, αλλά και όλος ο πλανήτης μας. Πρέπει να πιστέψετε ότι ζούμε την αρχή μιας τεράστιας κοινωνικής ανατροπής, εκείνης των φύλων και των ρόλων.
Μέχρι σήμερα έχω φτάσει στο εξής συμπέρασμα, αρχικά ότι κοινωνικά φύλα υπάρχουν πολλά κάθε ώρα της ημέρας κάθε λεπτό της και κάθε μέρα αποφασίζω το κοινωνικό μου φύλο, τι θα φορέσω, πώς θα κουνηθώ ή όχι, εάν θα κάτσω στην τουαλέτα ή θα σταθώ όρθια, εάν θα περπατήσω με μαγκιά ή με χάρη. Έχω ξεκάθαρη την σεξουαλική μου επιλογή, μέχρι σήμερα, γιατί ποτέ δεν ξέρεις (αν σκεφτείς ότι θα πήγαινα, ίσως λέω, θεωρητικά, με μια γυναίκα που βρίσκεται στο στάδιο αλλαγής φύλου) έχω ξεκαθαρίσει ότι αγαπάω ερωτικά γυναίκες αλλά όχι ως μια απλή γυναίκα λεσβία.
«…Η Πάντελ έβαλε το χέρι της γύρω από τους ζαρωμένους ώμους της Στηβεν και είπε: "Έχεις να επιτελέσεις ένα έργο - προχώρα και πραγματοποίησέ το! Ακριβώς επειδή είσαι αυτό που είσαι, μπορείς να γράψεις έχοντας μια ασυνήθιστη επίγνωση και των δυο φύσεων - να γράψεις για τις γυναίκες και για τους άντρες από την προσωπική σου πείρα. Τίποτα δεν είναι εντελώς λάθος, τίποτα δεν πάει χαμένο. Είμαι σίγουρη γι’ αυτό - και είμαστε όλοι μέρος της φύσης. Κάποια μέρα ο κόσμος θα το αναγνωρίσει, αλλά στο μεταξύ υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Για όλους τους άλλους που είναι σαν κι εσένα, αλλά λιγότερο δυνατοί και ίσως πολλοί από αυτούς με λιγότερα χαρίσματα, πέφτει σε εσένα ο κλήρος να έχεις το θάρρος να κάνεις κάτι καλό, κι εγώ είμαι εδώ για να σε βοηθήσω να το κανείς, Στήβεν."»
Νομίζω ότι η συγγραφέας του βιβλίου έβαλε πριν από εκατό χρόνια ένα ζήτημα που αγγίζεται ουσιαστικά μόνο τα τελευταία 15 χρόνια .
Σας ευχαριστώ πολύ.
Μαρία Cyber
(Το κείμενο αυτό διαβάστηκε στην εκδήλωση που οργάνωσε η Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας στην αίθουσα του Ιδρύματος Πουλαντζά, τον Μάιο του 2004. Επίσης εκδόθηκε φέτος απο την ΛΟΑ στο βιβλίο "Το πηγάδι της μοναξιάς:Πολλαπλές Αναγνώσεις" )
Μετάφραση: «Είμαι αυτό που λένε τρανσέξουαλ άνθρωπος. Αυτό σημαίνει ότι μου προσήψαν ένα φύλο (gender) όταν γεννήθηκα και ότι τώρα ζω τη ζωή μου σαν κάτι άλλο. Γεννήθηκα άρρην και μεγάλωσα σαν αγόρι. Πέρασα την εφηβεία σαν αγόρι και ενηλικιώθηκα σαν άντρας.Άλλαξα κοινωνικό φύλο (genderchange) και ''έγινα γυναίκα''», γράφει η Κέιτ (πρώην Αλ) Μπόρνσταϊν. «Όσον αφορά την προσωπική πλευρά της ζωής μου, η λεσβία ερωμένη μου που είμαστε μαζί πάνω από τρία χρόνια, αποφάσισε να γίνει άντρας. Ζήσαμε μαζί μερικά χρόνια ακόμα σαν ετερόφυλο ζευγάρι, και μετά πάψαμε να είμαστε ερωτικά μαζί. Εκείνος βρήκε την γκέι αρσενική πλευρά του κι εγώ βρήκα την πλευρά μου ως σαδομαζό πανκ φεμινίστρια. Τί τρελός κόσμος, έτσι; Δεν μπορώ να φανταστώ να περνώ μια μέρα στη ζωή μου χωρίς να σκέφτομαι γύρω από το κοινωνικό φύλο…»
Διαβάζοντας το βιβλίο «Το πηγάδι της μοναξιάς», από τις πρώτες κιόλας σελίδες ήξερα τι διάβαζα, ήξερα τι τραβάει και τι νιώθει η Στήβεν και μάλιστα την θεώρησα και λίγο τυχερή γιατί είχε αντρικό όνομα και γιατί ο μπαμπάς της προσπαθούσε με κάθε τρόπο να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά της και είχε καταλάβει ότι είχε κάνει ένα διαφορετικό κορίτσι.
