ΠΟΛΥΣΥΝΤΡΟΦΙΚΕΣ

ΠΟΛΥΣΥΝΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΓΥΝΑΙΚΩΝ: ΓΙΝΕΤΑΙ;

Στην κοινωνία μας τείνουμε να υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι έχουν (ή πρέπει να έχουν) μονογαμικές σχέσεις. Εκείνα τα άτομα που έχουν μη-μονογαμικές σχέσεις τα θεωρούμε ανίκανα για δέσμευση, ανώριμα, αχόρταγα σεξουαλικά ή απλά άπιστα. Υπάρχει, όμως, ένα μοντέλο δημιουργίας σχέσεων που λέγεται πολυσυντροφικότητα, όπου ένα άτομο μπορεί να έχει παραπάνω από μία ρομαντικές σχέσεις με συναίνεση, δέσμευση και ειλικρίνεια από όλα τα άτομα που εμπλέκονται σε αυτήν την σχέση. Αποτελεί μια μορφή ανοιχτής σχέσης (ανοιχτή ονομάζεται κάθε σχέση που είναι συναινετικά μη μονογαμική) και περιλαμβάνει ανθρώπους κάθε φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού.

Η πολυσυντροφικότητα αποτελεί ουσιαστικά έναν όρο-ομπρέλα και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα διαφορετικών ειδών σχέσεων, όπως:

  • Τρία ή περισσότερα ενήλικα άτομα που συζούν, μοιράζονται τα οικονομικά τους και μεγαλώνουν μαζί τα παιδιά τους (αν έχουν).
  • Ένα ζευγάρι που συζεί, ενώ παράλληλα διατηρεί σχέσεις με τρίτα άτομα.
  • Ανεξάρτητη (solo) πολυσυντροφικότητα: ένα ανεξάρτητο άτομο διατηρεί ειλικρινείς πολλαπλές σχέσεις χωρίς να γίνεται μέλος ζευγαριού, τριάδας, κ.τ.λ.
  • Σχεσιακή αναρχία (relationship anarchy): οι άνθρωποι που την ασκούν αποφεύγουν την ιεράρχηση των σχέσεων και την κατηγοριοποίησή τους με βάση τις κοινωνικές νόρμες.
  • Ποικίλες άλλες δομές πολυσυντροφικών σχέσεων.

Όταν ακούμε τον όρο «ανοιχτή σχέση», το μυαλό μας πάει συνήθως σε γκέι άντρες που κάνουν περιστασιακό και συχνό σεξ με διαφορετικό σύντροφο κάθε φορά. Πέρα από την στερεοτυπική θεώρηση των γκέι αντρών στην παραπάνω πρόταση (επειδή προφανώς δεν κάνουν όλοι οι γκέι άντρες περιστασιακό και συχνό σεξ – ούτε φυσικά είναι κατακριτέο και αν κάνουν), υπάρχει άλλο ένα λάθος που γίνεται συχνά: η σύνδεση της πολυσυντροφικότητας με την πολυγαμικότητα. Η πολυσυντροφικότητα είναι περισσότερο εστιασμένη στην δημιουργία ρομαντικών  σχέσεων (που μπορεί να περιλαμβάνουν το σεξ, μπορεί και όχι) και στην συντροφικότητα, ενώ η πολυγαμικότητα δεν περιλαμβάνει την έννοια της δημιουργίας σταθερών σχέσεων αλλά αφορά μόνο το σεξ.

Τι συμβαίνει όμως με μία γυναίκα που επιθυμεί να δημιουργήσει πολυσυντροφικές σχέσεις με άλλες γυναίκες; Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει τα στερεότυπα που προβάλλονται πάνω σε έναν άνθρωπο με τρία χαρακτηριστικά για τα οποία ενδεχομένως να υποστεί κάποια μορφή διάκρισης: γυναίκα, λεσβία, πολυσυντροφική; Υπάρχει φως στο (ετερο)σεξιστικό-ομοφοβικό-πολυφοβικό τούνελ;

Κατ’αρχάς να διευκρινίσουμε ότι η πολυσυντροφικότητα δεν ταιριάζει σε όλες, όπως ακριβώς και οι μονογαμικές σχέσεις δεν ταιριάζουν σε όλες. Υπάρχει, όμως, και μια ενδιάμεση οπτική: μπορεί να σου ταιριάζει η πολυσυντροφικότητα και να μην το ξέρεις. Και πώς να το ξέρεις, άλλωστε, αφού από μικρή έχεις μπολιαστεί με το όνειρο του πρίγκιπα πάνω στο άλογο που θα έρθει και θα σε συνεπάρει και θα φύγετε μαζί στο ηλιοβασίλεμα… Το μόνο που άλλαξες είναι τον πρίγκιπα σε πριγκίπισσα, αλλά το concept του παραμυθιού παραμένει το ίδιο. Το ετεροκανονικό παραμύθι μετατράπηκε σε ομοκανονικό.

-Προσοχή, δεν υπάρχει καμία πρόθεση από μέρους μου να συγκρίνω την πολυσυντροφικότητα με την μονογαμικότητα και να πω ότι η μία είναι καλύτερη από την άλλη. Δεν τίθεται θέμα σύγκρισης. Το θέμα είναι να ανακαλύψει η καθεμία τι λειτουργεί καλύτερα για την ίδια.-

Αν λοιπόν, για παράδειγμα, έχεις υπάρξει κατά συρροήν μονογαμική (serial monogamist) αλλά πάντα κάτι δεν σου κολλάει, πάντα υπάρχει κάτι που δεν λειτουργεί για σένα και νιώθεις ότι δεν σου ταιριάζει αυτό το είδος των σχέσεων, έχεις σκεφτεί ότι μπορεί να υπάρχει εναλλακτική;

Ας δούμε κάποια από τα θετικά στοιχεία που μπορεί να έχει η πολυσυντροφικότητα:

  • Τα άτομα νιώθουν μεγαλύτερη προσωπική ελευθερία, αυξημένη αυτεπίγνωση και βλέπουν την δημιουργία ρομαντικών ή/και σεξουαλικών σχέσεων με παραπάνω από ένα άτομα ως ευκαιρία για μεγαλύτερη προσωπική ανάπτυξη και εμβάθυνση στις κοινωνικές τους σχέσεις.
  • Τα άτομα νιώθουν ανακούφιση όταν απελευθερώνονται από την προσδοκία ότι μόνο ένα άτομο πρέπει και μπορεί να ικανοποιεί τις συναισθηματικές, πνευματικές ή/και σεξουαλικές τους ανάγκες.
  • Τα άτομα έχουν την δυνατότητα να εξερευνήσουν τις σεξουαλικές τους ανάγκες μέσα σε ένα μη επικριτικό περιβάλλον, ζώντας με ειλικρίνεια και συναίνεση.

Είναι, όμως, όλα τέλεια στις πολυσυντροφικές σχέσεις; Όχι, βέβαια. Όπως ακριβώς και στις μονογαμικές σχέσεις, όταν ένα ζευγάρι χωρίζει, δεν κατηγορούμε την μονογαμία, έτσι και όταν μια πολυσυντροφική σχέση διαλύεται, δεν σημαίνει ότι υπάρχει κάτι εγγενώς λανθασμένο σε αυτό το μοντέλο δημιουργίας σχέσεων. Οι σχέσεις δημιουργούνται από ανθρώπους και το αν θα διαρκέσουν ή όχι εξαρτάται από πολλούς και σύνθετους παράγοντες.

Ας δούμε, λοιπόν, κάποια θέματα που μπορεί να ανακύψουν μέσα από την δημιουργία πολυσυντροφικών σχέσεων:

  • Αίσθημα ενοχής και προσωπικής ανεπάρκειας εξαιτίας της παραδοσιακής θεώρησης των σχέσεων, όπου το μόνο αποδεκτό μοντέλο αποτελεί η μονογαμικότητα. Αυτό το αίσθημα μπορεί να εντείνεται εξαιτίας της έλλειψης προβολής προτύπων επιτυχημένων πολυσυντροφικών σχέσεων (τουλάχιστον στην Ελλάδα).
  • Θέματα που μπορεί να θεωρούνται δεδομένα σε μια μονογαμική σχέση, χρειάζονται ειδική διαπραγμάτευση σε μια πολυσυντροφική, π.χ. Πόσος χρόνος θα επενδύεται από και προς κάθε μέλος.
  • Ειδικά για μια γυναίκα που αυτοπροσδιορίζεται π.χ. ως λεσβία και πολυσυντροφική, η δυσκολία να το αποκαλύψει στο κοινωνικό και οικογενειακό της περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης, έλλειψη αυτοπεποίθησης, δυσλειτουργία στις κοινωνικές σχέσεις, απομόνωση κλπ.
  • Τέλος, όπως και στις μονογαμικές σχέσεις, τα άτομα μπορεί να βιώσουν αισθήματα κτητικότητας και ζήλειας. Η έλλειψη λειτουργικής επικοινωνίας και η ανεπάρκεια στην δημιουργία κοινώς αποδεκτών κανόνων, μπορεί να οδηγήσουν σε συγκρούσεις και σε φόβο απώλειας/απόρριψης.

Όπως σε όλες τις σχέσεις λοιπόν, έτσι και στις πολυσυντροφικές, χρειάζεται διαρκής δουλειά με τον εαυτό μας πρώτα και συνειδητοποίηση ότι μόνο μέσα από την ειλικρίνεια, την διαρκή διαπραγμάτευση και την από κοινού συναίνεση μπορούμε να δημιουργήσουμε λειτουργικές σχέσεις.

Θεωρώ ότι η πολυσυντροφικότητα, ακόμα και για όσες δεν θέλουν να την ακολουθήσουν, μπορεί να δώσει μια νέα οπτική στην έννοια των σχέσεων και να αμφισβητήσει αποκρυσταλλωμένες πεποιθήσεις και προσδοκίες που άπτονται της δημιουργίας ρομαντικών ή/και σεξουαλικών σχέσεων με τον ίδιο τρόπο που το LGBTQIA+ κίνημα αμφισβήτησε (και αμφισβητεί) τις πατριαρχικές και ετεροσεξιστικές πεποιθήσεις και προσδοκίες.

Υ.Γ. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Λίζα Αστερίου για την πολύτιμη βοήθειά της. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πολυσυντροφικότητα, μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα https://polysyntrofikotita.wordpress.com/

 

Εύα Σπίνου – Ψυχολόγος

www.eva-spinou.com

 

 

Αποδοχή
Χρησιμοποιώντας τη σελίδα αυτή, συναινείτε στη χρήση cookies. Περισσότερα...