Τα Τραγούδια Της Αγάπης
Les Chansons D' Amour (Love Songs)
Σκηνοθεσία: Κριστόφ Ονορέ
Hθοποιοί: Λουί Γκαρέλ , Λουντιβίν Σανιέ , Κιάρα Μαστρογιάνι , Κλοτίλντ Εσμέ , Γκρεγκουάρ Λεπρίνς-Ριγκέ
Παραγωγή: Πάουλο Μπράνκο
Μουσική: Αλέξ Μποπέν
Σενάριο: Κριστόφ Ονορέ
Διάρκεια: 95'
Κατηγορία: Αισθηματική
Διακρίσεις: Επίσημη Συμμετοχή Στο Φεστιβάλ Καννών
Βραβείο Κοινού στο 9ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου
Ο Πάουλο Μπράνκο Παρουσιάζει...
Όλα τα ερωτικά τραγούδια περιγράφουν την ίδια ιστορία:
«Πολλοί μπορεί να σ’ αγαπούν»…
«Δεν θα μπορούσα ποτέ να ζήσω χωρίς εσένα»…
«Συγγνώμη άγγελέ μου»…
Μια τέτοια ιστορία διηγείται και η ταινία ‘Τα Τραγούδια της Αγάπης’
Κυκλοφορία/Release: 26/6/2008
Γλώσσες/Languages: French
Υπότιτλοι/Subtitles: Ελληνικά
ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
‘Τα Τραγούδια της Αγάπης’ είναι μια ταινία βασισμένη στα τραγούδια που είχε ήδη γράψει ο Αλέξ Μποπέν…
Γνωρίζω τον Αλέξ εδώ και 20 χρόνια: έχει γράψει τη μουσική για όλες μου τις ταινίες και εγώ με τη σειρά μου έχω γράψει κάποιους στίχους για τα τραγούδια του. Αμέσως μετά την ταινία ‘Επιστροφή στο Παρίσι’, του ζήτησα να χρησιμοποιήσω κάποια από τα τραγούδια του, τόσο από τον τελευταίο του δίσκο όσο και από παλιότερους, και να τα εντάξω σε ένα σενάριο που διηγείται μια αρκετά λυπητερή ιστορία. Αφού επεξεργάστηκα το σενάριο, του ζήτησα να προσθέσει και κάποια νέα τραγούδια.
Είναι η πρώτη φορά που ασχολείστε τόσο άμεσα με τα τον έρωτα…
Στην ‘Επιστροφή στο Παρίσι’ υπήρχε και πάλι μια έντονη αγάπη ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, αλλά ήταν μια αγάπη αδερφική, δεν αισθανόμουν ακόμη αρκετά άνετα για να εντάξω τα ερωτικά συναισθήματα στην καρδιά της ιστορίας. Κι από το γεγονός αυτό ξεκίνησε η ιδέα να κάνω μια ταινία όπου οι πρωταγωνιστές θα τραγουδούν όταν είναι ερωτευμένοι, γιατί τους είναι αδύνατον να εκφραστούν με άλλο τρόπο. Πάντα μου άρεσε το τραγούδι, αυτός ο μοναδικός τρόπος να βρίσκεσαι μέσα σε ένα έντονο αλλά και ταυτόχρονα φευγαλέο συναίσθημα, με μια σταθερή αίσθηση ελαφρότητας.
Θέλατε από καιρό να γυρίσετε μια μουσική κωμωδία?
Ναι, αλλά ήθελα η επιλογή του είδους να είναι δικαιολογημένη, ώστε να μην αποτελεί παρωδία. Και στη συγκεκριμένη ταινία το είδος δικαιολογείται γιατί οι πρωταγωνιστές δε μπορούν να εκφράσουν διαφορετικά τα συναισθήματά τους παρά μόνο μέσα από το τραγούδι. Μ’ αρέσει το πνεύμα της μουσικής κωμωδίας, το βρίσκω ιδιαίτερα συγγενικό με την ποπ: ποτέ δεν παραπονιέται, ποτέ δε «βαραίνει», ενώ ανακαλύπτει το λυρισμό μέσα σε μια καθημερινή τραγωδία.
Το γεγονός ότι βασιστήκατε σε ένα προϋπάρχον μουσικό υλικό επέδρασε στον τρόπο που γράψατε το σενάριο?
‘Τα Τραγούδια της Αγάπης’ διηγούνται μια ιστορία τόσο προσωπική που τη γνώριζα πολύ καλά. Το θέμα ήταν να βρεθεί ο τρόπος ώστε η ιστορία να λειτουργεί μέσα από μια μουσική δομή που διέπει ολόκληρη την ταινία. Έτσι οι διάφορες τοποθεσίες, όπως για παράδειγμα το σπίτι των γονιών, επανέρχονται όπως ένα ρεφρέν, και αντίστοιχα οι δευτερεύοντες χαρακτήρες εμφανίζονται και μετά φεύγουν όπως τα όργανα σε μια μουσική σύνθεση.
Το να κινηματογραφείτε τους ηθοποιούς ενώ τραγουδούν επηρέασε τη σχέση σας με τη σκηνοθεσία?
Σε επίπεδο υλοποίησης, όταν κάποιος αρχίζει να τραγουδάει, είναι δύσκολο να βρεθεί το σωστό σημείο για το πέρασμα από το λόγο στο τραγούδι και πάλι πίσω στο λόγο, ώστε η μετάβαση να φαίνεται φυσιολογική. Ιδιαίτερα αφού αυτό που συμβαίνει είναι από μόνο του «μη φυσιολογικό». Κατά συνέπεια και η σκηνοθεσία μπορεί να ξεφύγει από τις επιταγές του ρεαλισμού, αρκεί να μην πέσει στην παγίδα του βίντεο κλιπ. Ο φόβος ότι μπορεί η ταινία μου να μεταμορφωνόταν σε 13 βίντεο κλιπ μου έφερνε κρύο ιδρώτα…
«Η αναχώρηση», «η απουσία», «η επιστροφή»: μια δομή με τρεις ενότητες?
Μόνο στο μοντάζ κατάλαβα ότι υπήρχαν τρεις ενότητες στην ταινία: αυτή είναι και η κλασική δομή της κωμωδίας και του δράματος.
Καθένας από τους χαρακτήρες αντιδρά διαφορετικά μπροστά στο τραγικό στοιχείο
Η αίσθησή μου είναι ότι απλά έχουν διαφορετικούς χρόνους αντίδρασης: ο Ισμαήλ προχωρά στα τυφλά αλλά δε λέει να σταματήσει, ο Ερβάν επιταχύνει την πορεία του ενώ η Ζαν είναι καταδικασμένη στην ακινησία. Συχνά στις ταινίες μου η τραγωδία γεννιέται στην αναμονή της καταστροφής, ενώ στο συγκεκριμένο έργο εκφράζεται ως συνέπειά της. Τελικά αυτή η ταινία κινείται περισσότερο στο παρόν, όπου η καταστροφή ανοίγει νέους δρόμους.
Η σχέση της ταινίας με την πραγματικότητα σε κάποια σημεία εντυπωσιάζει περισσότερο από ότι το στοιχείο του μιούζικαλ...
Τα μιούζικαλ σου δημιουργούν την αίσθηση του κιτς, με τα τραγούδια να σε απομακρύνουν από την πραγματικότητα. Εγώ όμως σε αυτό το έργο ήθελα να κινηματογραφήσω την πραγματικότητα, και μάλιστα όπως τη ζω, στο 10ο Διαμέρισμα του Παρισιού. Δεν ήθελα να δείξω ένα Παρίσι-μουσείο, όπως έκανα στην ταινία ‘Επιστροφή στο Παρίσι’. Αποφάσισα να κινηθώ αποκλειστικά μέσα στο 10ο Διαμέρισμα, να σεβαστώ τη γεωγραφία του χώρου και να αποτυπώσω όσο γίνεται τη ζωή εκεί, χωρίς να κλείνω δρόμους για να κινηματογραφήσω.
Πείτε μας λίγα λόγια για το κάστινγκ.
Η πρώτη που μπήκε απευθείας στην ομάδα ήταν η Κιάρα Μαστρογιάνι, με την οποία έχουμε συνεργαστεί στο παρελθόν και την αισθάνομαι σαν το θηλυκό μου alter ego. Στη συνέχεια άκουσα τη Λιντβίν Σανιέ και εντυπωσιάστηκα από τη φωνή της. Εκεί που καθυστερήσαμε αρκετά να καταλήξουμε ήταν με τους αντρικούς ρόλους. Μέχρι που μια μέρα ο Λουί Γκαρέλ (με τον οποίο έχουμε ήδη συνεργαστεί σε 2 ταινίες) ήρθε και μας τραγούδησε ένα κομμάτι από την ταινία: ήταν σαφές ότι ο ρόλος του Ισμαήλ ήταν γραμμένος γι’ αυτόν από την αρχή, απλά δεν το είχα συνειδητοποιήσει. Μετά από τόσες συνεργασίες μεταξύ μας έχει αναπτυχθεί μια ιδιαίτερη σχέση και χάρη στον Λουί βρήκα την προσωπική μου μανιέρα, την ταυτότητά μου ως κινηματογραφιστής.
Στην εποχή μας μπορούμε ακόμα να πεθάνουμε από έρωτα?
Ναι, το συναίσθημα δεν έχει αλλάξει. Ανήκω σε μια γενιά όπου η έκφραση «πεθαίνω από έρωτα» είχε ταυτιστεί με το AIDS και θέλησα να ξαναφέρω στο προσκήνιο αυτόν τον κίνδυνο, χωρίς όμως να περνάει μέσα από το σεξ. Το AIDS είναι ακόμα εδώ, αλλά ο κίνδυνος του θανάτου μπορεί να κρύβεται επίσης στην πιθανότητα να μην αισθάνεσαι ότι σε αγαπούν ή να μην ξέρεις να αγαπάς.
ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ…
ΑΛΕΞ ΜΠΟΠΕΝ, συνθέτης
Κατά τη γνώμη μου, ‘Τα Τραγούδια της Αγάπης’ δεν είναι μια μουσική κωμωδία – ο όρος παραπέμπει σε αμερικάνικες παραγωγές με πολλές χορογραφίες και τραγούδια που σχολιάζουν τη δράση. Η ταινία για μένα σχετίζεται περισσότερο με τη γαλλική κινηματογραφική παράδοση των δεκαετιών ’60 και ’70, όπως το ‘Ζιλ και Ζιμ’ του Φρανσουά Τριφό. Γι’ αυτό και στα τραγούδια εστιάσαμε περισσότερο στην ερμηνεία παρά στην τεχνική των ηθοποιών: ένας καλός ηθοποιός, ακόμη και χωρίς καμιά γνώση πάνω στο τραγούδι, μπορεί να έχει τέτοια ερμηνευτική ικανότητα και πάθος ώστε να γίνει δέκα φορές πιο συγκινητικός από έναν επαγγελματία τραγουδιστή.
ΛΟΥΙ ΓΚΑΡΕΛ (Ισμαήλ)
Το τραγούδι για μένα είναι κάτι εκτός ελέγχου, γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές τραγουδάμε όταν είμαστε μόνοι, είναι τελείως «αφύσικο» να τραγουδάς μπροστά στους άλλους. Το δυσκολότερο κομμάτι της ταινίας λοιπόν, ήταν να τραγουδάω μπροστά στην κάμερα, ειδικά επειδή τα κομμάτια είχαν ήδη ηχογραφηθεί. Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι τα τραγούδια είναι αυτά που μπορούν να εκφράσουν την τραγωδία μέσα σε φαινομενικά κοινότοπες ζωές. Τα τραγούδια είναι αυτά που κάνουν την τραγωδία κομμάτι της ιστορίας.
Στο σενάριο, ο Ισμαήλ και η Ζουλί τσακώνονται γιατί εκείνος δεν θέλει να αποκτήσει παιδί. Μπορεί να μην εμμένει σε αυτό η ταινία, όμως θεωρώ ότι ο λόγος που πεθαίνει η Ζουλί είναι επειδή δε μπορεί να συνεχίσει στη ζωή χωρίς παιδί. Και δεν είναι τυχαίο που ο Ισμαήλ στη συνέχεια ερωτεύεται έναν άντρα: αυτός δε μπορεί εκ των πραγμάτων να κάνει παιδί, οπότε είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τη Ζουλί και δε μπορεί να σφετεριστεί την αγάπη του για εκείνη. Ο Ισμαήλ ζει μια τραγωδία αλλά προσπαθεί να χάνεται μέσα στην ελαφρότητα, έχοντας ταυτόχρονα συνείδηση για το δράμα του. Όμως το πάθος και το γέλιο περιφρονούν το θάνατο.
ΛΙΝΤΒΙΝ ΣΑΝΙΕ (Ζουλί)
Αυτή η ταινία έγινε κάπως βιαστικά, με χαμηλό προϋπολογισμό και με έναν τρόπο αρκετά ελαφρύ και απρόβλεπτο. Η εκφραστικότητα των τραγουδιών ενισχύει αυτόν τον αυθορμητισμό, κυρίως επειδή καταργεί τους διαλόγους. Είναι ευχάριστο να παίζεις σε μια ταινία όπου η μουσική γίνεται ένας επιπλέον χαρακτήρας που δίνει ώθηση σε όσα συμβαίνουν. Προσωπικά είχα τραγουδήσει στο παρελθόν σε ταινίες του Φρανσουά Οζόν αλλά τα τραγούδια εδώ δεν απαιτούν καμιά εξαιρετική τεχνική. Δε χρειάζεται να επιδείξεις το ταλέντο σου αλλά να αναπτύξεις μια οικειότητα, με ακρίβεια και ευαισθησία.
Όσον αφορά στη συνεργασία με τον Κριστόφ Ονορέ, είναι ωραίο να δουλεύεις μαζί του γιατί αφιερώνει απεριόριστο χρόνο στους ηθοποιούς: του αρέσει να μπαίνει στη θέση τους, να τους αγγίζει, δημιουργεί ένα είδος συνομωσίας μαζί τους.
ΚΙΑΡΑ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΙ (Ζαν)
Όταν ο Κριστόφ μου πρωτοπαρουσίασε την ιδέα για ‘Τα Τραγούδια της Αγάπης’, χάρηκα που αποφάσισε να εξερευνήσει τις δυνατότητες του τραγουδιού μέσα στο φιλμ. Το βρίσκω πολύ όμορφο που ο Κριστόφ χρησιμοποιεί το τραγούδι για να διηγηθεί μια τόσο λυπητερή ιστορία. Γιατί το τραγούδι είναι ένα ρεύμα αέρα που ελαφραίνει τον πόνο των χαρακτήρων. Δεν μπορείς να πάρεις ποτέ στα σοβαρά το τραγούδι, έχει από τη φύση του μια διάσταση παιχνιδιάρικη, βρίσκεται εκεί για να σε διασκεδάσει. Προσωπικά, τις στιγμές όπου έπρεπε να τραγουδήσω, αισθάνθηκα κάποιο φόβο. Όμως δεν ήταν από τους φόβους που σε παραλύουν, ήταν από αυτούς που σε τονώνουν για να προσπαθήσεις περισσότερο. Δεν είμαι σίγουρη ότι η εμπειρία μου ως τραγουδίστρια με βοήθησε ιδιαίτερα, γιατί είναι τελείως διαφορετικό να τραγουδάς μόνη σε ένα στούντιο και από την άλλη να σε κινηματογραφούν ενώ τραγουδάς.
