ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ Στην κόψη του ματιού
KOSTANTINOS GIANNARIS Cutting glance
μέχρι και τις 22 Μαρτίου στην Αθήνα στο Μουσείο Αλεξ Μυλωνά-Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Πλ. Αγ. Ασωμάτων 5, Θησείο)
Επιμέλεια έκθεσης: Ντένης Ζαχαρόπουλος
Το πρωτότυπο, αντισυμβατικό, ταλαντούχο και χαρισματικό σύνολο του έργου του καλλιτέχνη κινηματογραφιστή παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην έκθεση που διοργανώνει το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μαζί με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης σ' επιμέλεια του Ντένη Ζαχαρόπουλου. Η έκθεση περιλαμβάνει μαζί με τις ταινίες μικρού μήκους, αποσπάσματα πειραματικών βίντεο, φωτογραφίες και εγκαταστάσεις. Ο τίτλος της έκθεσης, Στην κόψη του ματιού σημασιοδοτεί την ιδιαιτερότητα αυτής της προσέγγισης που ταυτόχρονα σταματά και μεταθέτει την εικόνα και το βλέμμα.
Ο Κωσταντίνος Γιάνναρης γεννήθηκε στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας από Έλληνες γονείς. Ήρθε στην Ελλάδα σε ηλικία επτά ετών και έφυγε για σπουδές στην Αγγλία στα 17 του. Στην Αγγλία ξεκίνησε τη ζωή του χωρίς να φαντάζεται ότι θα γινόταν ποτέ καλλιτέχνης. Σπούδασε Οικονομικά και Ιστορία, στο Πανεπιστήμιο του Birmingham, και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές με θέμα τις "Μεταπολεμικές Ελληνοσοβιετικές σχέσεις". Τις σπουδές αυτές, διέκοψαν προσωπικές ανατροπές στη ζωή του που τον έσπρώξαν στη μελέτη άλλων ειδών εντάσεων. Η ξαφνική αυτή αλλαγή γίνεται και η βάση πάνω στην οποία η έρευνα του ανάμεσα στην ιστορία και τα προσωπικά βιώματα, την πολιτική και την κοινωνική διάσταση της ουτοπίας, τον πόθο και τη βία, συνεχίζεται μέσα από άλλες γλώσσες και άλλα μέσα.
Ο κινηματογράφος, η αφήγηση, η παρατήρηση, το καδράρισμα της πραγματικότητας, η εμμονή και ο φόβος, η σχέση με την ετερότητα και η συνεχής μετάθεση κάθε ταυτότητας, τον φέρνουν στο δρόμο που γνωρίζουμε πλέον μέσα από τις διεθνείς επιτυχίες των ταινιών μεγάλου μήκους της τελευταίας δεκαετίας : Από την άκρη της πόλης, 1999, Δεκαπενταύγουστος, 2002, Όμηρος, 2005, (πολυβραβευμένη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 2006). Από τα μέσα του ογδόντα ως τα μέσα του ενενήντα, ο Γιάνναρης ολοκληρώνει ένα ερευνητικό και πειραματικό έργο του οποίου η υπόσταση εμποτίζεται από τη φωτογραφική και κινηματογραφική ουσία, ενώ η δομή του συμπυκνώνει την εικαστική παιδεία με την ιστορική αναζήτηση.
Η οπτική αναδόμηση του κόσμου περνά μέσα από το μέτρο της σιωπής που χαρακτηρίζει το μεγαλύτερο μέρος των σχέσεων μέσα στην κοινωνία. Ο χώρος της αποσιώπησης και του ημίφωτος αποκαλύπτεται στο έργο του Γιάνναρη με τρόπο όλως προσωπικό. Ιδιαίτερη προσήλωση αφιερώνει ο κινηματογραφιστής στην πολυπολιτισμική διάσταση και τις θεμελιακές γλωσσικές αντιφάσεις που τον διέπουν και τον ανακατώνουν. Από τα τέλη του εβδομήντα, στην Αγγλία, πέρα από τις σπουδές του έρχεται σε επαφή και συνδέεται με προσωπικότητες που σφραγίζουν τις νέες προοπτικές στο χώρο της εικόνας και του κινηματογραφικού λόγου.
Σημαντική είναι η συνάντηση με το Derek Jarman. Παράλληλα, ο Γιάνναρης, συμμετέχει στο ανανεωτικό κύμα δίπλα στους συνομήλικους και φίλους του, Isaac Julian και Jimmy Sommerville, που επεξεργάζονται τον αποσπασματικό λόγο του video με την σιωπή του κοινωνικού περίγυρου της πόλης, της αρχιτεκτονικής, της ανωνυμίας του ατόμου στη σύγχρονη μητρόπολη. Στο έργο του, ο πόθος, το όνειρο, η φαντασίωση, η εντύπωση, η παρανόηση, έρχονται να γεμίσουν σα συγκοινωνούντα δοχεία, το κενό της επικοινωνίας και την ανισότητα των σχέσεων. Τα έργα αυτά καλύπτουν μια δεκαετία και απαντούν στην όλο και πιο ξεκάθαρη ανάγκη της εποχής για την χειραφέτηση του ειδικού ανθρώπου, του ιδιαίτερου προσώπου, του περιθωριοποιημένου πολίτη, του εκπατρισμένου εργάτη, του εκτοπισμένου πλάνητα, του έμφυλου ανθρώπου και του φορτωμένου με πολιτισμικές μνήμες και αποσπάσματα ζωής, σύγχρονου μέτοικου. Η πτυχή αυτή του έργου του Γιάνναρη σφραγίζει συστηματικά τις σχέσεις του με τον στενό κύκλο τόσο του κινηματογράφου όσο και των εικαστικών, αλλά δεν θα δημοσιοποιηθεί όπως άλλωστε κάθε ερευνητική δουλειά που δεν περνά μέσα από το κύκλωμα διανομής. Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους " Κοντά στον Παράδεισο" (Three steps to Heaven), 1995, θα πάει κατευθείαν στις Κάννες, στο περίφημο "Δεκαπενθήμερο των σκηνοθετών" (Quinzaine des réalisateurs), με πρωταγωνίστρια την cult μορφή Katrin Cartlidge της οποίας θα είναι και μια από τις τελευταίες ταινίες. Τα έργα μικρού μήκους που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι: Καταζητώντας τη Νεολαία. 1986, (A' βραβείο Grierson, Αγγλία), Ο Ζαν Ζενέ πέθανε, 1989, Τρώες, 1989, Σιωπές, 1990, Σ'έπιασα να κοιτάς, 1991, Βορείως της Δίνης, 1991, Μια θέση στον ήλιο, 1994-95. Τα έργα αυτά περιδιαβάζουν μια χαοτική εγκυκλοπαίδεια της ευαισθησίας και του καλλιτεχνικού ιδιώματος του καλλιτέχνη. Μέσα από συνεχείς μορφικές και υλικές διαφοροποιήσεις, συνιστούν μαζί με την εισαγωγή στην κινηματογραφική γραφή του σκηνοθέτη και τον προσδιορισμό μιας άλλης ιστορικής οπτικής γωνίας μέσα από την οποία η κοινωνία και το άτομο συνιστούν ένα αυτόνομο πολιτικό, ποιητικό και εικαστικό σύνολο.
