ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ / ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ
Ευριπίδου 84 / 105 53 Αθήνα / τηλ.:+30 210 3213907 / e-mail: [email protected]
Σειρά: Σύγχρονη Ελληνική Πεζογραφία Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
Πρώτη έκδοση: Ιούνιος 2009 288 σελ., 13x20.5. ISBN 978-960-05-1429-2
Πέρασα απ’ τα εξαρχεία το μεσημέρι, για βόλτα, με τη Σάντρα. Οι αναρχοαυτόνομοι την είχαν δει φαρσέρ και ζητούσαν απ’ τους περαστικούς ταυτότητα. Mε σταμάτησε ένας τύπος, όταν είχε μπει η Σάντρα στο φαρμακείο, με μια κουκούλα του σκι και μου είπε «Δεσποινίς, την ταυτότητά σας, παρακαλώ». Έβαλα τα γέλια αλλά ίσως θίχτηκε και είπε «Δεν υπακούς;» εντελώς σοβαρά κι εγώ είπα «Είσαι αστυνόμος;» κι εκείνος είπε «Να μη ρωτάς» κι εγώ είπα «Τι κάνετε εδώ, γιατί ζητάτε ταυτότητες σα να είναι δικτατορία;» κι εκείνος είπε «Έτσι και ήμουν μπάτσος τώρα θα σου ’χα ανοίξει το κεφάλι» κι εγώ είπα «Ο κολλητός σου εκεί έχει ρόπαλο» κι εκείνος είπε «Ρόπαλο, πού τη θυμήθηκες τη λέξη;» κι εγώ είπα «Έχω σπουδάσει ελληνική φιλολογία» κι εκείνος είπε «Εγώ ηλεκτρολόγος-μηχανικός» κι εγώ είπα «Να φύγω τώρα;» κι εκείνος είπε «Όχι, άραξε λίγο, θα πέσει ξύλο» κι εγώ είπα «Δε γουστάρω τις μάτσο μαλακίες» κι εκείνος είπε «Είσαι ξένη;» κι εγώ είπα «Δεν είμαστε όλοι;» κι εκείνος είπε «Καλό» και μετά ξαναείπε «Διαβάζεις λογοτεχνία;» κι εγώ είπα «Κάποτε σκεφτόμουν ότι θα γίνω συγγραφέας» κι εκείνος είπε «Εγώ είμαι συγγραφέας» κι εγώ είπα «Πώς σε λένε;» κι εκείνος είπε «Είμαι κατά της προσωπικής προβολής και του ονόματος που μου έχει δώσει το κράτος» κι εγώ είπα «Καταλαβαίνω» κι εκείνος είπε «Αμφιβάλλω» κι εγώ είπα «Όχι, στ’ αλήθεια καταλαβαίνω» κι εκείνος είπε «Α» κι εγώ σκέφτηκα «Θαλασσία Ύλη» κι εκείνος είπε «Τι είναι αυτό που σε κάνει να ξεχωρίζεις ως άνθρωπος;» κι εγώ είπα «Είμαι λεσβία» κι εκείνος γέλασε και είπε «Ωραία μου ξηγιέσαι τώρα».
Η Κατίνα Μελά, γόνος ιδιόρρυθμης ελληνοαμερικανικής οικογένειας και μελετήτρια της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, φτάνει στην Αθήνα τον Σεπτέμβρη του 2006. Η καθημερινότητά της μετατρέπεται σύντομα σε μια κωμικοτραγική προσπάθεια ένταξης στην αθηναϊκή κοινωνία των ημερών μας και σε μια σπαρακτική απόπειρα συμφιλίωσης με τα πρόσωπα του παρελθόντος της. Παρά τα καταιγιστικά γεγονότα που σηματοδοτούν τη διαμονή της, τον Ιούλιο του 2007 η Κατίνα θα εγκαταλείψει την έκρυθμη πόλη, έχοντας προηγουμένως καταθέσει σε ένα διεθνές φιλολογικό συνέδριο τη μαρτυρία της για την απρόβλεπτη σύνδεση λογοτεχνίας και ζωής.
Γεννημένη το 1968, η Άντζελα Δημητρακάκη έχει γράψει τα μυθιστορήματα Ανταρκτική (1997, αναθεωρημένη έκδοση 2006), Αντιθάλασσα (2002, υποψήφιο για το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού Διαβάζω), Το μανιφέστο της ήττας (2006, υποψήφιο για το Βραβείο του περιοδικού Να ένα μήλο και The Athens Prize of Literature) και τη σειρά διηγημάτων Το άνοιγμα της μύτης (1999). Κείμενά της δημοσιεύονται τακτικά στον ελληνικό Τύπο και σε συλλογικούς τόμους. Διδάσκει θεωρία της σύγχρονης τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Η γυναικεία ομοφυλοφιλία ελάχιστες φορές απασχόλησε την ελληνική λογοτεχνία ώς τώρα.
Αν εξαιρέσουμε το ρομάντζο «Η ερωμένη της» της μυστηριώδους Ντόρας Ρωζέττη που γράφτηκε το 1929 και αναδείχτηκε από τη φιλόλογο Χριστίνα Ντουνιά τα τελευταία χρόνια (εκδ. Μεταίχμιο), καθώς και το μυθιστόρημα «Μόνο γυναίκες» που υπογράφεται από την επίσης μυστηριώδη Μάρα Σέη (εκδ. Κέδρος, 2001), άλλα δείγματα δεν διαθέταμε.
Να, όμως, που η 41χρονη Αντζελα Δημητρακάκη, συγγραφέας που έκανε αίσθηση στα τέλη της δεκαετίας του '90, αποτυπώνοντας τα ήθη των «παγκοσμιοποιημένων» συνομηλίκων της στην «Ανταρκτική» (εκδ. Οξύ), σπάει την παράδοση. Στο καινούριο της βιβλίο «Μέσα σ' ένα κορίτσι σαν κι εσένα» (εκδ. Εστία), δανείζεται το προσωπείο μιας τριαντάχρονης λεσβίας και, μέσα από μια φιλόδοξη, μεταμοντέρνα σύνθεση, επιχειρεί να ξεδιπλώσει τη διαδρομή της ηρωίδας της προς την αυτογνωσία, φωτίζοντας από πολλές πλευρές τον εσώτερο εαυτό της.
Η αποκάλυψη
Η πρωταγωνίστρια του «Μέσα σ' ένα κορίτσι σαν κι εσένα», η Κατίνα Μελά, είναι μια γεννημένη στο Σικάγο Ελληνοαμερικανίδα, και η γνωριμία μαζί της, σε πρώτη φάση, γίνεται μέσα από ένα πλήθος επιστολών. Από τα γράμματα που συντάσσει η ίδια με αποδέκτες συγγενείς και φίλους -κάποια από τα οποία δεν αντέχει να στείλει καν- γίνεται αντιληπτό πως έχει μόλις εγκαταλείψει το διδακτορικό της στο Πρίνστον, πως φλερτάρει με την ιδέα να γράψει ένα μυθιστόρημα, πως έχει πίσω της μια πολύχρονη αλλά οριστικά τελειωμένη ερωτική σχέση με ομόφυλή της, και πως το οικογενειακό της παρελθόν την έχει σημαδέψει βαθιά.
Καρπός δύο ανθρώπων «που μόνο σ' ένα πράγμα συμφωνούσαν, στο ότι δεν ήταν Αμερικανοί», και των οποίων το διαζύγιο μόνο βελούδινο δεν ήταν, η ηρωίδα της Δημητρακάκη πάλλεται από αισθήματα μίσους για τον πατέρα της, ενώ αντίθετα η πρόσφατα χαμένη μητέρα της στοιχειώνει ολόκληρη την ύπαρξή της. Η τελευταία, όπως μαθαίνουμε, ήταν μια ομοφυλόφιλη διανοούμενη με κρυφή ζωή, που μολονότι άργησε να μυήσει την κόρη της στα μυστικά της, ανέπτυξε μια σχέση μαζί της εξαιρετικά δυνατή. Ο βασικός άλλωστε λόγος που η Μελά επιστρέφει στη χώρα καταγωγής της είναι για να σκαλίσει τις ρίζες της μητέρας της.
Η Αθήνα που συνάντησε
Σε πείσμα των συμβουλών του καθηγητή της να καταπιαστεί μ' ένα ακόμη «ελυτοσεφεροκαβαφικό» διδακτορικό, η Μελά έχει ξοδέψει ήδη τέσσερα χρόνια εξερευνώντας την ποίηση ως χώρο έκφρασης της γυναικείας ομοφυλοφιλίας στην Ελλάδα, μέσα από το έργο μιας αινιγματικής ποιητικής φωνής, που φέρει το ψευδώνυμο Θαλασσία Υλη. Μιας εκπροσώπου της φεμινιστικής γενιάς του '60 με κομβικό στοιχείο στο έργο της τη σχέση μητέρας-κόρης, μιας καταξιωμένης ποιήτριας που ως τον ξαφνικό θάνατό της, το 2005, είχε αρνηθεί πεισματικά ν' αποκαλύψει την αληθινή της ταυτότητα.
Χάρη στους συνεχείς υπαινιγμούς της Δημητρακάκη, η υποψία ότι ένας πραγματικός, κι όχι μεταφορικός, ομφάλιος λώρος συνδέει τις παραπάνω γυναίκες, αρχίζει να γιγαντώνεται από νωρίς. Μέχρις ότου, όμως, συμπληρωθεί αυτό το παζλ, που αποτελείται από επιστολές, ημερολογιακές καταγραφές και επιστημονικές ανακοινώσεις, η συγγραφέας της «Αντιθάλασσας» και του «Μανιφέστου της ήττας» έχει όλη την άνεση να μας ξεναγήσει λεπτομερώς στο ταραγμένο παρελθόν και το αθηναϊκό παρόν της ηρωίδας της, σχολιάζοντας εμμέσως την πραγματικότητα που αντίκρισε και η ίδια τη διετία 2006-2007, σ' ένα διάλειμμα από τις ακαδημαϊκές της υποχρεώσεις στη Βρετανία.
Περί διακριτικότητος
Η τεχνολογική καθυστέρηση της Ελλάδας, ο υφέρπων ρατσισμός, η άβυσσος που χωρίζει μια κολωνακιώτικη μπουτίκ από το φωταγωγό μιας μικροαστικής πολυκατοικίας, η αποξένωση των ανθρώπων, το λάιφ στάιλ των τριάντα και κάτι «ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσδιορισμού», που «καπνίζουν, πίνουν, πηδιούνται και νοικιάζουν διαμερίσματα για να μην έχουν σκοτούρες», οι εντάσεις στα πεδία της οικονομίας και της παιδείας, όλα λίγο πολύ βρίσκουν τη θέση τους.
Η σεξουαλική ταυτότητα της Μελά δεν την οδηγεί στη μοναξιά, κάθε άλλο, αλλά γράφοντας στην παλιά της ερωμένη «ήθελα στ' αλήθεια να σε παντρευτώ», έχει συνείδηση πόσο γελοίο ακούγεται αυτό στη γλώσσα μας. «Εδώ όλα βασίζονται στη "διακριτικότητα"», αναγνωρίζει. «Οι λεσβίες σαν κι εμάς, με ξεκάθαρα και ανοιχτά σχέδια για κοινή ζωή σε κοινή θέα δεν υφίστανται. Κρύβονται, ποιος ξέρει...».
Αν το alter ego της Δημητρακάκη καταπιανόταν τελικά μ' ένα μυθιστόρημα «για όλες τις λεσβίες της Αθήνας που είναι γύρω στα τριάντα, που τους αρέσουν οι εκδρομές, που πιστεύουν στον έρωτα και τις ανθρώπινες σχέσεις, που είναι οικονομικά ανεξάρτητες, που ακούνε Blonde Redhead και Feist», θα προέκυπτε κάτι με συνοχή - «ο κύκλος δεν είναι μεγάλος», όπως λέει.
Η ίδια η Δημητρακάκη, πάντως, με το τέταρτο μυθιστόρημά της δεν αποσκοπεί σε μιαν αντίστοιχη κοινωνική καταγραφή. Απ' ό,τι φαίνεται το στοίχημά της ήταν να περιπλανηθεί σε υπαρξιακά βάθη, να στοχαστεί πάνω στο λεσβιακό ψυχισμό και να μπολιάσει το μυθιστορηματικό της κόσμο με το θεωρητικό της υπόβαθρο στη σύγχρονη τέχνη, απευθυνόμενη σ' ένα μάλλον απαιτητικό κοινό.
πηγή: www.enet.gr
