ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΕΜΕΝΟΣ
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ την Τετάρτη 11 Ιουνίου 2008, 12:30 το μεσημέρι
Χώρος: Κινηματογράφος Τριανόν, Κοδριγκτώνος 21 (Πατησίων 101) για την πρώτη προβολή της τρίτης, τέταρτης και πέμπτης ενότητας του κορυφαίου έργου «Ενιαίος» του GREGORY MARKOPOULOS στη Λυσσαρέα της Αρκαδίας 27 – 29 Ιουνίου 2008
Θα μιλήσουν:
Robert Beavers, κινηματογραφιστής, ιδρυτής του ΤΕΜΕΝΟΣ
Ντένης Ζαχαρόπουλος, ιστορικός και κριτικός τέχνης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
Γιάννης Ζουμπουλάκης, κριτικός κινηματογράφου
Νατάσσα Χασιώτη, αρθρογράφος και μεταφράστρια του «Βουστροφηδόν» (κείμενα του Gregory Markopoulos)
Στη συνέντευξη τύπου θα προβληθεί και ένα απόσπασμα του «Ενιαίος: Ενότητα ΙV `Νεφέλη φωτός` reel 2», η τριαντάλεπτη επανέκδοση της ταινίας Bliss που γυρίστηκε από τον Markopoulos το 1967 στην Ελλάδα.
Το ΤΕΜΕΝΟΣ ευχαριστεί θερμά το ΙΔΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ για την ευγενική και πολύτιμη χορηγία του και το Goethe-Institut Athen για τη βοήθειά του.
Πληροφορίες: Τηλ. 210 3661016 ή 6949490354
“Eniaios Cycle: IV “Nefeli Photos,” reel 2”
Στα πλαίσια των Avant-Garde Προγραμμάτων του 45ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης, ο Robert Beavers παρουσίασε ένα απόσπασμα του “Eniaios Cycle: IV “Nefeli Photos,” reel 2” του Gregory Markopoulos. Πρόκειται για ένα εκθαμβωτικό έργο, μία τριαντάλεπτη επανέκδοση της ταινίας μικρού μήκους Bliss, την οποία έχω δει πολλές φορές στην πρωτότυπη εκδοχή της. Παρά την ανησυχία μου για το αν θα ήταν απογοητευτική και λιγότερο ικανοποιητική, είναι εξαίσια φωτοσκιασμένη σε αυτήν την εκδοχή. Τα λαμπερά χρώματα, οι εικόνες και το φως της Βυζαντινής εκκλησίας, που παρουσιάζονται στιγμιαία και διαχωρίζονται από «οδηγούς» μαγνητοταινίας, δημιουργούν δύο συγκλονιστικά εφέ: το πρώτο είναι η αίσθηση ότι οι εικόνες αποκτούν μία οξύτερη ιδιότητα και αφήνουν μία έντονη εντύπωση στο μάτι και στο μυαλό, η οποία παραμένει αφότου παρέλθει. Είναι σαν να λαμβάνουμε σύντομες αποκαλύψεις του Θείου τις οποίες πρέπει να απολαύσουμε στη διάρκεια των μακρών αποσπασμάτων σκότους που παρεμβάλλονται. Το δεύτερο εφέ είναι οι λίαν πολύπλοκοι και απρόβλεπτοι ρυθμοί που προκαλούνται από την εναλλαγή. Είναι σπανίως πανομοιότυποι και δημιουργούν από μόνοι τους συναισθήματα γαλήνης και προσμονής, ηρεμώντας το μάτι μόνο και μόνο για να το σοκάρουν, επαναφέροντάς το σε συναίσθηση, όταν η εικόνα, με τους λαμπρούς καταυγασμούς της, επιστρέφει με συγκλονιστική δύναμη. Η εντύπωση αυτή ισχύει ιδιαίτερα για τα πλάνα της ανοιχτής πόρτας της εκκλησίας και του λευκού φωτός του ηλίου πέρα από αυτήν, συχνά ορατό μέσω μίας λεπτής, κάθετης λωρίδας στον τοίχο. Αυτές οι σύντομες προβολές λευκού φωτός διαπερνούν σαν ακτίνες λέιζερ την οθόνη και το όργανο του οφθαλμού, ενεργοποιώντας κάθε φορά την αντιληπτική του αίσθηση εκ νέου, οξύνοντας τις οπτικές του δυνάμεις στον καταλληλότερο βαθμό. Πρόκειται για μία ριζικά διαφορετική εμπειρία από τη θέαση ενός έργου του Brakhage, όπου οι εικόνες είναι συνεχείς, απαιτώντας μία άκαμπτη μορφή συγκέντρωσης.
Στη θέαση του Eniaios του Markopoulos, η μέθοδος δεν είναι λιγότερο έντονη, αλλά κατά κάποιον τρόπο ευγενέστερη και πιο στοχαστική. Εφόσον το συνειδητοποιήσει κανείς και αποδεχτεί τον τρόπο παρουσίασης και προσφοράς, δε βρίσκω στο ελάχιστο επαχθή το μαύρο «οδηγό» μαγνητοταινίας που επεκτείνει την εμπειρία. Δεν περιμένουμε απλώς τι θα ακολουθήσει, αλλά προσπαθούμε να φτάσουμε σε μία κατάσταση της οποίας η ανήσυχη φύση μπορεί να παρομοιαστεί μόνο με μία θρησκευτική κατάσταση, την κατάσταση, στην οποία ίσως βιώθηκαν μυστηριακές εικόνες. Μέχρι στιγμής, δεν έχω ασχοληθεί με τις ίδιες τις εικόνες, οι οποίες στην προκειμένη περίπτωση είναι υπέροχες, πανέμορφα κινηματογραφημένες (και αποκατεστημένες) αναπαραστάσεις της εικονογραφίας και των μωσαϊκών μέσα σ’ αυτήν την εκκλησία. Έχω την αίσθηση ότι υπάρχουν συσχετισμοί ανάμεσα στις λεπτομέρειες των εικόνων αυτών και των εναλλαγών του ρυθμού. Δεν μπορώ να το γνωρίζω με σιγουριά μετά από μία μόνο θέαση, αλλά θα δώσω ένα παράδειγμα του τι εννοώ. Σε κάποια φάση, βλέπουμε μία εικόνα που μοιάζει με το Θεό Πατέρα (πιθανότατα κάποιου Αγίου ή ενός από τους Ευαγγελιστές)• σχεδόν γεμίζει την οθόνη και, αντίθετα με πολλές από τις υπόλοιπες εικόνες, δεν επηρεάζεται – ή τουλάχιστον δε φαίνεται να επηρεάζεται – από επιθέσεις, δηλαδή «στέκεται» από μόνη της. Έτσι, δημιουργεί τη μοναδική εντύπωση μίας φιγούρας που φαίνεται να αναλογεί με έννοιες σταθερότητας, μία αμετάβλητη στάση, μία κεντρική φιγούρα στην εικονογραφική πανοπλία της εκκλησίας και της ταινίας. Οι παρεμβολές του μαύρου «οδηγού» γύρω από αυτήν την εικόνα, οι οποίες είναι, νομίζω, τρεις ή τέσσερις τον αριθμό, έπονται μίας άλλης σύντομης εικόνας και ύστερα ακολουθεί το σκοτάδι, αλλά ο ρυθμός είναι αρκετά κανονικός και σύντομος, με άλλα λόγια υπάρχει μία πιο σταθεροποιημένη αίσθηση ενός ρυθμού και μίας επιστροφής στη φιγούρα απ’ ό,τι σε πολλά, αν όχι στα περισσότερα, άλλα τμήματα της ταινίας. Το ερώτημά μου είναι αν αυτός ο πιο κανονικός ρυθμός έχει να κάνει με την ίδια τη φύση της εικόνας• αν υπάρχει μία έννοια με την οποία ο ρυθμός υπαγορεύεται από την ιδιαίτερη σημασία των εικόνων. Κάτι τέτοιο θα ήθελα να γνωρίζω γύρω από τις δομικές στρατηγικές της ταινίας, παρ’ ότι, δεδομένων των λιγοστών ευκαιριών που θα έχω πιθανότατα να παρακολουθήσω τα μεμονωμένα μέρη του Eniaios, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συναθροίσω με ακρίβεια τα δεδομένα, πόσο μάλλον να περιγράψω και να αναλύσω τέτοιου είδους πράγματα με παραγωγικό τρόπο.
Tony Pipolo
Συντάκτης, Millenium Film Journal, Νέα Υόρκη
ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΕΜΕΝΟΣ
H ΙΙΙ, ΙV και V ενότητα του «ΕΝΙΑΙΟΣ»
του Ελληνοαμερικανού κινηματογραφιστή
Gregory Markopoulos (1928-1992)
27 – 29 Ιουνίου 2008 στην Αρκαδία
Ο Gregory Markopoulos, γεν. στο Οχάιο το 1928 από Έλληνες γονείς, συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους εκπροσώπους του αμερικανικού underground κινηματογράφου.
Η προσωπική του ωστόσο καλλιτεχνική πορεία τον οδήγησε μακριά από τις ΗΠΑ (απέσυρε τις ταινίες του από τις αμερικάνικες ταινιοθήκες και τη διανομή) και το 1980 τον έφερε στην Πελοπόννησο, όπου μαζί με τον Robert Beavers, κινηματογραφιστή επίσης, διοργάνωσαν την εκδήλωση «Τέμενος»: Προβολή ταινιών στο ύπαιθρο, στην ειδυλλιακή Λυσσαρέα, τόπο καταγωγής του Markopoulos. Μέχρι το θάνατό του, το 1992, ο Μarkopoulos επικεντρώθηκε στη δημιουργία μιας ταινίας 22 ενοτήτων συνολικής διάρκειας 80 ωρών που φέρουν τον τίτλο «Ενιαίος» και αποτελούν το σύνολο της κινηματογραφικής του δουλειάς.
Βασική ιδέα του «ΤΕΜΕΝΟΣ» δεν είναι μόνον ο κινηματογραφιστής ως απόλυτος δημιουργός της ταινίας, αλλά και ο τρόπος παρουσίασης και διατήρησης της ταινίας, το όραμα της ιδανικής εναρμόνισης τοπίου και κινηματογραφικού έργου.
Ο Robert Beavers, συνεργάτης και σύντροφος του Gregory Markopoulos, αλλά και κληρονόμος του έργου του, αναβιώνει τις εκδηλώσεις που οραματίστηκε και πραγματοποίησε μαζί με τον Markopoulos στη Λυσσαρέα από το 1980 ώς το 1986.
Η πρεμιέρα των ενοτήτων ΙΙΙ, ΙV και V του «ΕΝΙΑΙΟΣ», που ο δημιουργός του δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένο, θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του Τεμένους, κοντά στη Λυσσαρέα της Αρκαδίας από 27 έως 29 Ιουνίου 2008.
Οι ενότητες Ι και ΙΙ του «ΕΝΙΑΙΟΣ» παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην ίδια τοποθεσία το 2004 μπροστά σ’ ένα ενθουσιασμένο και συγκινημένο κοινό που παρακολούθησε με δέος τις προβολές και το οποίο είχε ταξιδέψει από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική ειδικά γι’ αυτήν την παγκόσμια πρώτη προβολή. Ο Gregory Markopoulos ήταν ένας από εκείνους τους λίγους κινηματογραφιστές που καταπιάνονται ακόμα και με την παραμικρή λεπτομέρεια των ταινιών τους, από την παραγωγή μέχρι την παρουσίαση. Η ιδέα του για το Τέμενος γεννήθηκε από την ανάγκη του να δημιουργήσει ένα χώρο προβολής απόλυτα εναρμονισμένο με την κινηματογραφική εικόνα, έτσι που να επενεργεί σαν φιλοσοφική και ψυχολογική αποκάλυψη. Γεννήθηκε επίσης και από την επιθυμία και τη θέλησή του να προσφέρει μια βαθιά προσωπική κινηματογραφική εμπειρία στους θεατές του «ΕΝΙΑΙΟΣ», ένα συναίσθημα πληρότητας.
Ο Markopoulos ήταν πεπεισμένος ότι η απόμακρη τοποθεσία κοντά στη Λυσσαρέα, συνέβαλε ουσιαστικά στην προετοιμασία της θέασης του ΕΝΙΑΙΟΣ. Το ταξίδι του θεατή - είτε από την Ελλάδα, είτε από το εξωτερικό - στα Λουτρά και στο Τεμένος, οξύνει την προσμονή του για το πιο ασυνήθιστο ταξίδι που πραγματοποιείται μπροστά στην προβαλλόμενη εικόνα κατά τη διάρκεια των τριών βραδιών. Ο γαλήνιος ρυθμός και η σταδιακή εξέλιξη του ΕΝΙΑΙΟΣ οδηγεί τον θεατή σε μια ξεκάθαρη αντίληψη των συναισθημάτων του, σε διάλογο με τις συμπυκνωμένες, φευγαλέες εικόνες του κινηματογραφιστή. Το γεγονός της προβολής δημιουργεί αυτό που ο Markopoulos ονόμασε «τόπο ενόρασης».
Παράλληλα με το ταξίδι, αναπόσπαστο κομμάτι της εμπειρίας αποτελεί και η φυσική ομορφιά της τοποθεσίας. Η προβολή, που διαρκεί πάντα τρεις ώρες (από τις 10 περίπου το βράδυ μέχρι τη μία το πρωί) ξεκινά με τη δύση του ηλίου και συνεχίζεται κάτω από τον νυχτερινό ουρανό και την πορεία των αστερισμών στο στερέωμα.
Το ΤΕΜΕΝΟΣ είναι ΠΡΟΣΦΟΡΑ. Γι’ αυτό και οι προβολές πραγματοποιούνται χωρίς αντίτιμο εισιτηρίου. Κάθε ενότητα αποτελεί αυτόνομο κομμάτι του ΕΝΙΑΙΟΣ: Δεν είναι απαραίτητο να έχει παρακολουθήσει κανείς τις ενότητες Ι και ΙΙ το 2004 για να εκτιμήσει τη δύναμη εκείνων που ακολουθούν φέτος, των ΙΙΙ, ΙV και V.
Στις 26 Ιουνίου, στις 21:00, στην κεντρική πλατεία της Λυσσαρέας θα γίνει μια σύντομη εισαγωγή στο έργο «ΕΝΙΑΙΟΣ» και θα ακολουθήσει δείπνο (μπουφές), το οποίο προσφέρουν ο Δήμος Ηραίας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λυσσαρεωτών.
Οι ενδιαφερόμενοι για κρατήσεις, είτε δωματίων στην περιοχή (ο αριθμός είναι περιορισμένος) είτε για τις κατασκηνώσεις κοντά στον χώρο προβολών, παρακαλούμε να απευθύνονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected].
Η ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΣ ΙΙΙ-V ΕΙΝΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ GREGORY MARKOPOULOS. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΒΡΑΔΙΕΣ ΤΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΤΗΝ ΑΝΕΠΑΦΗ ΦΥΣΗ, ΣΤΟΝ ΦΥΣΙΚΟ ΤΟΥ ΧΩΡΟ, ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΗΣ ΕΝΟΡΑΣΗΣ, ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΦΡΑΓΜΟΥΣ ΣΤΗ ΘΕΑΣΗ.
Για περισσότερες πληροφορίες για τη συμμετοχή σας στο ΤΕΜΕΝΟΣ:
www.the-temenos.org
e-mail: [email protected]
