Οι πρεσβευτές της διαφορετικότητας στην Αθήνα του 2016

Οι πρεσβευτές της διαφορετικότητας στην Αθήνα του 2016

Μέχρι πρότινος αν ήσουν γκέι ή λεσβία, το διπλωματικό σώμα ήταν ένα άπιαστο όνειρο. Σήμερα οι ομοφυλόφιλοι διπλωμάτες πληθαίνουν. Και κάνουν το δικό τους ορμητικό coming out και στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι η πλειονότητα των νόμιμα παντρεμένων ομόφυλων κατοίκων Ελλάδας είναι αλλοδαπά μέλη διπλωματικών αποστολών.

Εν έτει 1954 o 29χρονος Τζον Βάσαλ τοποθετείται ναυτικός ακόλουθος της βρετανικής πρεσβείας στη Μόσχα. Οι ανώτεροί του στην ιεραρχία έχουν να το λένε, ένας νέος με «πρώτης τάξεως εμφάνιση και τρόπους», απαράμιλλη προθυμία και υποδειγματικό ήθος. Το 1962 που συλλαμβάνεται για κατασκοπεία, οι ανώτεροί του χτυπούν το κεφάλι τους στον τοίχο: τα σημάδια ήταν ολοφάνερα, πώς μπόρεσαν να εγκαταλείψουν την τύχη της χώρας στα χέρια ενός κίναιδου; Οπως αποκαλύπτεται, μόλις λίγους μήνες μετά τον διορισμό του στη Μόσχα, ο Βάσαλ πέφτει στην κλασική «παγίδα με το μέλι» (honey trap) που του στήνουν πράκτορες της KGB για να μπορέσουν εν συνεχεία να τον εκβιάσουν. Τον φωτογραφίζουν επ' αυτοφώρω σε «άσεμνες στάσεις» με δύο γυμνούς άνδρες. Ο Βάσαλ έχει να επιλέξει ανάμεσα στο να σταλούν οι εν λόγω φωτογραφίες με το «ομοφυλοφιλικό όργιο» στη μητέρα του (και στην κυβέρνησή του) και στο να γίνει πράκτορας των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών. Θα προτιμήσει το δεύτερο. Ο διασυρμός του (ακόμη και όταν συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε 18 χρόνια φυλάκιση - θα εκτίσει μόνο τα δέκα) θα είναι λιγότερο οδυνηρός.

Η υπόθεση Βάσαλ αναδεικνύει τον βασικό λόγο για τον οποίο επί σειρά δεκαετιών οι ομοφυλόφιλοι αποκλείονταν από τις διπλωματικές αποστολές ανά τον πλανήτη: όντας (υποτίθεται) ευάλωτοι στις απόπειρες εκβιασμού για τον «έκλυτο βίο» τους, αποτελούσαν απασφαλισμένες χειροβομβίδες για την εθνική ασφάλεια της χώρας τους. Σήμερα, βέβαια, κάτι τέτοιο ηχεί σαν (κακόγουστο) σενάριο σοβιετικού φιλμ προπαγάνδας. Οι γκέι διπλωμάτες όλων των βαθμίδων είναι πλέον εδώ. Και δεν έχουν αρκεστεί σε ένα ορμητικό coming out στις παραδοσιακά gay friendly χώρες. Ακόμη και στην Ελλάδα, όπου η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια μετρά μόλις λίγες εβδομάδες ζωής, ήδη από το 2013 πλείστες ξένες πρεσβείες «υψώνουν» πανηγυρικά τη σημαία του ουράνιου τόξου και «παίρνουν θέση» υπέρ της 100% ισότητας, δικαιοσύνης, αποδοχής και σεβασμού για τα μέλη της LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender) κοινότητας. Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, 13 πρεσβείες συμμετείχαν στο Athens Pride 2015: οι πρεσβείες της Αυστραλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Δανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιρλανδίας, του Ισραήλ, του Καναδά, της Νορβηγίας, της Ολλανδίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Και κάποιες εξ αυτών φιλοξενούν σήμερα μερικά από τα λίγα επί ελληνικού εδάφους ζευγάρια ομοφύλων που έχουν συνάψει νόμιμους γάμους (αναγνωρισμένους, βέβαια, μόνο στην «αποστέλλουσα» χώρα προέλευσής τους). Με άλλα λόγια, στην Ελλάδα ο μόνος τρόπος ένας παντρεμένος γκέι να είναι κοινωνικά «ανοιχτός» (με τον σύντροφό του επίσημα στο πλάι του) είναι να τυγχάνει αλλοδαπό μέλος ξένης διπλωματικής αποστολής.

Με ροζ T-shirt στην κατοικία του Ελευθερίου Βενιζέλου
Ενδεχομένως ο πρώτος ξένος διπλωμάτης που βγήκε δυναμικά «από την ντουλάπα» ήταν ο βρετανός πρέσβης κ. Τζον Κίτμερ. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι στη Βρετανία ο αποκλεισμός των ομοφυλόφιλων από το διπλωματικό σώμα διήρκεσε επισήμως έως το 1991 (αλλά, όπως γράφει ο Πολ Γκουλντ στους «Financial Times», οι γκέι διπλωμάτες χρειάστηκε να περιμένουν μέχρι το 1995 για να μπορούν να δηλώσουν άφοβα τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους). Ηδη από την αρχή του διορισμού του στην Ελλάδα (Ιανουάριος 2013) ο σημερινός ένοικος της πρώην κατοικίας του Ελευθερίου Βενιζέλου στον αριθμό 2 της οδού Λουκιανού στο Κολωνάκι (ο οποίος ετοιμάζει το διδακτορικό του στον Γιάννη Ρίτσο) δίνει το στίγμα του, δηλώνοντας ευθαρσώς την οικογενειακή του κατάσταση στο βιογραφικό του στην επίσημη ιστοσελίδα της βρετανικής πρεσβείας (www.gov.uk/government/world/organisations/british-embassy-athens.el): «Toν Τζον συνοδεύει στη θητεία του στην Ελλάδα ο σύντροφός του Ντέιβιντ Μπέιτς».

Αναμφίβολα, ο βρετανός πρέσβης στην Αθήνα θα είναι από τα πρώτα υψηλόβαθμα στελέχη διπλωματικής αποστολής που εμπλέκονται προσωπικά (με ομιλία του και με ροζ polo μπλουζάκι) στο Athens Pride. Στις αυξανόμενα, όσο περνάει ο καιρός, «χαλαρές», αλλά πάντα προσεκτικές δηλώσεις του προς τον ελληνικό Τύπο (αλλά και στο Twitter), ο κ. Κίτμερ επιμένει να τονίζει ότι ως γκέι δεν αντιμετώπισε καμία ιδιαίτερη δυσκολία προσαρμογής στην Ελλάδα: «Ποτέ δεν είχα πρόβλημα, εκτός ίσως από το να πρέπει να εξηγούμε με τον σύντροφό μου στα ξενοδοχεία ότι πραγματικά θα μείνουμε στο ίδιο δωμάτιο» («Η Καθημερινή», 23.06.2015). Ο σύντροφός του θα είναι παρών σε όλες τις επίσημες εκδηλώσεις της πρεσβείας, αλλά θα αντιμετωπίζει και αυτός τον συνήθη αποκλεισμό του civil partner από αυτονόητα διπλωματικά προνόμια: δεν του έχει δοθεί διπλωματικό στάτους - όπως δίνεται σε συζύγους των ετερόφυλων ζευγαριών - και έτσι αναγκάζεται να σπαταλά πολύ χρόνο σε συναλλαγές με το ανηλεές Δημόσιο και την ελληνική γραφειοκρατία.

Σε αποκλειστική δήλωσή του, εις άπταιστην ελληνικήν, προς το BΗΜΑgazino ο βρετανός πρέσβης κ. Τζον Κίτμερ εκφράζει σήμερα την ικανοποίησή του για το πρόσφατο ιστορικό βήμα του ελληνικού κράτους. «Θα ήθελα να συγχαρώ τη Βουλή των Ελλήνων για την ευρεία διακομματική πλειοψηφία υπέρ της επέκτασης του συμφώνου συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια. Παρακολούθησα με προσοχή τον δημόσιο διάλογο και τις εργασίες της Βουλής και συγκινήθηκα πραγματικά από τις πολλές δημόσιες τοποθετήσεις υπέρ της ελευθερίας και υπέρ των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από το φύλο και τη σεξουαλικότητά τους. Ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Παρασκευόπουλος και ο γενικός γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Παπαϊωάννου εργάστηκαν πολύ σκληρά τους τελευταίους μήνες ώστε να γίνει αυτό το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της ισότητας μεταξύ ετερόφυλων και ομόφυλων ζευγαριών. Θα ήθελα, επίσης, να τους ευχαριστήσω, και να ευχαριστήσω και τον υπουργό Εξωτερικών κ. Κοτζιά, για το γεγονός ότι η επέκταση του συμφώνου προβλέπει και την αναγνώριση της θέσης των συντρόφων ιδίου φύλου διπλωματών που υπηρετούν στην Ελλάδα. Η ζωή των οικογενειών πολλών ξένων διπλωματών θα γίνει έτσι ευκολότερη από διοικητική και πρακτική άποψη».

Στη συνέχεια της δήλωσής του, ο γνωστός φιλέλλην βρετανός πρέσβης δεν κρύβει τη συναισθηματική φόρτισή του για την τακτοποίηση μιας μακροχρόνιας εκκρεμότητας που «στιγμάτιζε» την ερωτική επιθυμία: «Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες μας πολλά έχουν αλλάξει προς το καλύτερο τα τελευταία 20 χρόνια. Είμαι εξαιρετικά τυχερός που εργάζομαι στο βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, έναν οργανισμό που υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των στελεχών του, άσχετα με τη σεξουαλικότητά τους. Μας στηρίζει και μας ενθαρρύνει. Ο διορισμός μου και η θητεία μου εδώ είναι δείγμα αυτής της θετικής στάσης. Το να υπηρετώ ως βρετανός πρέσβης στην Ελλάδα είναι κορυφαία στιγμή της σταδιοδρομίας μου, την οποία όμως δεν θα περίμενα να ζήσω πριν από 25 χρόνια. Και επιπλέον, η Βουλή των Ελλήνων μάς επεφύλαξε ένα υπέροχο χριστουγεννιάτικο δώρο. Ενα δώρο για όλους εκείνους που πιστεύουν στην ελευθερία, είτε είναι Ελληνες είτε είναι ξένοι, γκέι ή στρέιτ. Ηταν ένα χριστουγεννιάτικο δώρο που πραγματικά φωτίζει τη ζωή τόσο πολλών ανθρώπων».

Από τη «λιλά απειλή» στην τρανς διπλωματία
Φυσικά, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Για δεκαετίες ολόκληρες οι γκέι αυτοεξορίζονταν από την προοπτική μιας διπλωματικής καριέρας, ενώ όσοι το αποτολμούσαν κρύβονταν, βαπτίζονταν (για τα μάτια του κόσμου) ετεροφυλόφιλοι (γιατί, όπως έλεγε προ ετών μια παλιά καραβάνα του Foreign Office, «για να διευθύνεις μια πρεσβεία, χρειάζεσαι μια σύζυγο») ή επέλεγαν ασφαλείς διορισμούς, κατά προτίμηση σε κάποια «αποστειρωμένη» γωνιά της Ευρώπης (δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι ο πρώτος ανοιχτά γκέι βρετανός πρέσβης, Τζέιμς Κλαρκ, τοποθετήθηκε εν έτει 2004 στο Λουξεμβούργο, τον παράδεισο του ομοφυλόφιλου διπλωμάτη).

Ακόμη και στις περισσότερο «gay friendly» χώρες, όπου δηλαδή η ομοφυλοφιλία δεν είναι εκτός νόμου (όπως είναι στο Ιράν ή στη Σομαλία), δεν απουσιάζουν τα κρούσματα αποκλεισμού και ομοφοβικής βίας. Το 2006, για παράδειγμα, ο πρέσβης της Ολλανδίας Χανς Γκλάουμπιτζ στην Εσθονία αναφέρει την παρενόχληση που υφίσταται ο κουβανός σύντροφός του στους δρόμους του Ταλίν (και η μετάθεσή του στο προοδευτικό Μόντρεαλ κρίνεται αναπόφευκτη). Σήμερα, το πογκρόμ των γκέι διπλωματών συνεχίζεται μόνο σε δύσβατα ή ασύμβατα με την αποποινικοποίηση της σεξουαλικής επιθυμίας κομμάτια του πλανήτη (και μάλλον πρέπει να είναι παράφρον ή... αυτοκτονικό το μέλος της διπλωματικής αποστολής που επιθυμεί διακαώς να τοποθετηθεί, π.χ., στη Σαουδική Αραβία ή στη Νιγηρία, όπου η ομοφυλοφιλία επισύρει θανατική ποινή), αλλά και σε άκρως ευαίσθητα πόστα (όπως κατέδειξαν οι πρόσφατες «εμπλοκές» που αντιμετώπισε η Γαλλία όταν επέλεξε τον δηλωμένο ομοφυλόφιλο Λοράν Στεφανινί ως πρεσβευτή της στο Βατικανό).

Οσον αφορά τις ΗΠΑ, έχει περάσει πολύς καιρός από τη «λιλά απειλή» («Lavender Scare») - το αντίστοιχο της «κόκκινης απειλής» που εξαπολύει στα τέλη της δεκαετίας του '40 ο «κομμουνιστοφάγος» γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι -, όταν δηλαδή διώκονταν τα στελέχη της ομοσπονδιακής δημόσιας διοίκησης που είχαν την ατυχία να είναι ομοφυλόφιλοι. Σημειωτέον ότι στην Αμερική των 50s η τοιαύτη «σεξουαλική διαστροφή» ταυτίζεται ούτε λίγο ούτε πολύ με τον «σοβιετικό εφιάλτη» και (όπως άλλωστε και στη Βρετανία) καλλιεργείται επισταμένως ο μύθος ότι η Σοβιετική Ενωση είναι η πατρίδα των απανταχού αντιπατριωτικών «αδελφών» (κάτι, βέβαια, σφόδρα ανακριβές, αφού ο μάτσο «πατερούλης» Στάλιν τιμωρεί τις ομοφυλοφιλικές πράξεις με τουλάχιστον πέντε χρόνια καταναγκαστικά έργα).

Εκτοτε, φυσικά, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει ρίξει πολύ νερό στο κρασί του και η ομοφυλοφιλία δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως «ακαταλληλότητα» για τη διπλωματία. «Εντάχθηκα στο διπλωματικό σώμα το 1992, όταν τα πράγματα ήταν ακόμη αρκετά ασαφή» λέει στο ΒΗΜΑgazino o ανοιχτά γκέι (και single), σύμβουλος Δημοσίων Υποθέσεων της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, κ. Τοντ Πιρς. «Μπορεί να είχες έναν "αξιολογητή" (σ.σ.: ο διαπιστευμένος να διερευνήσει το background του υποψηφίου για το διπλωματικό σώμα, προσωπάρχης) που θα σε ρωτούσε γι' αυτό, μπορεί και να είχες κάποιον που δεν θα σε ρωτούσε. Υπήρχε μια γενικότερη κοινωνική αποστροφή απέναντι στους ομοφυλόφιλους, όχι μόνο στη διπλωματία, αλλά και στον χώρο των επιχειρήσεων... Υπήρχε, βέβαια, ακόμη τότε ο φόβος ότι αν ήσουν γκέι ή λεσβία είχες μεγαλύτερες πιθανότητες να πέσεις θύμα εκβιασμού. Κάποια στιγμή, όμως, αντιλήφθηκαν ότι είχαν πάρει λάθος δρόμο και είπαν: "Για κάτσε... Μπορείς να εκβιάσεις κάποιον μόνο με πληροφορίες που ο ίδιος δεν θέλει να δημοσιοποιηθούν"».

«Σήμερα υπάρχει μια τεράστια μεταστροφή στη στάση του κόσμου, ο αγώνας για την LGBT κοινότητα είναι πια mainstream στις ΗΠΑ» τονίζει ο κ. Πιρς. «Και στο διπλωματικό σώμα απολαμβάνεις πολύ μεγαλύτερη νομική προστασία από ό,τι στο παρελθόν, ακόμη και αν ο ανώτερός σου στην ιεραρχία τυγχάνει να είναι ομοφοβικός. Χωρίς οπωσδήποτε αυτό να σημαίνει ότι έχουν όλα διορθωθεί. Ας μην ξεχνάμε παραδείγματος χάριν ότι ακόμη και σήμερα σε αρκετές Πολιτείες είναι δυστυχώς ακόμη νόμιμο να απολύσεις κάποιον επειδή είναι ομοφυλόφιλος». Οι αμερικανικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών άρχισαν να ανοίγουν διάπλατα την ντουλάπα (με πρωτεργάτρια για τα δικαιώματα των LGBT την τέως υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης Ομπάμα, Χίλαρι Κλίντον). Σημειωτέον ότι το 2010 διορίστηκε η πρώτη δηλωμένα τρανς αμερικανίδα διπλωμάτις (στο Βουκουρέστι), ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο (2015), ο Τζον Κέρι διόρισε τον γκέι Ράντι Μπέρι πρώτo ειδικό απεσταλμένο για τα ανθρώπινα δικαιώματα των LGBT ατόμων (Special Envoy for the Human Rights of LGBT Ρersons).

Athens Pride και προκατάληψη
Πώς, όμως, ζει ένας γκέι διπλωμάτης στη σημερινή Ελλάδα; «Η Ελλάδα δεν ήταν από τις χώρες όπου η ομοφυλοφιλία υπήρξε ποτέ ποινικοποιημένη» απαντά ο κ. Πιρς. «Απλώς επί σειρά ετών ήταν ένα θέμα που δεν συζητιόταν, βρισκόταν, κατά μία έννοια, καταχωνιασμένο στην "ντουλάπα". Οταν όμως είσαι ξένος, σε αντιμετωπίζουν εκ προοιμίου σαν ένα εξωτικό ον, έτσι οι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο ανεκτικοί απέναντί σου. Το να είσαι ομοφυλόφιλος καθιστά ακόμη πιο εξωτικό το "πακέτο"». «Είναι πολύ σημαντικό να είσαι out στον εργασιακό σου χώρο» υπογραμμίζει ο κ. Πιρς. «Στην Ελλάδα τείνουν να λένε "Αυτό είναι κάτι εντελώς προσωπικό", εγώ όμως έχω την άποψη πως αν δεν το δηλώσεις ανοιχτά, οι άλλοι θα εκλάβουν ως δεδομένο ότι είσαι στρέιτ. Για εμένα είναι πολύ σημαντική η ορατότητα στην καθημερινή ζωή, το να λέμε, όπως είναι η δική σας έκφραση, "τα πράγματα με το όνομά τους". Προσωπικά, δεν νιώθω άνετα με το να είμαι ασαφής, αναποφάσιστος ή να παριστάνω ότι είμαι στρέιτ. Ο καθένας πρέπει να διεκδικήσει τη θέση του στα πράγματα. Και είναι, πιστεύω, ιδιαίτερα σημαντικό σε έναν εργασιακό χώρο όπου καλείσαι να εποπτεύεις την πολιτική ηγεσία να δείξεις ότι είναι εφικτό κάποιος να είναι ένα ευτυχισμένο, επιτυχημένο γκέι άτομο, ότι η ομοφυλοφιλία δεν συνεπάγεται δυστυχία, μιζέρια, ντροπή».

«Στα τέσσερα χρόνια που βρίσκομαι εδώ νιώθω ότι η ελληνική κοινωνία έχει αρχίσει να ανοίγει κάπως, αλλά όχι και τόσο» αντλεί από τη δική του εμπειρία ο επιτετραμμένος της πρεσβείας της Ολλανδίας, κ. Ρόμπερτ Γιαν Σίμπεν, που βρίσκεται στην Ελλάδα με τον καθ' όλα νόμιμο σύζυγό του (σημειωτέον ότι το ολλανδικό Κοινοβούλιο έγραψε ιστορία το 2000 όταν κατέστησε νόμιμα τον γάμο, το διαζύγιο και την υιοθεσία παιδιών από άτομα του ιδίου φύλου). «Νιώθω ότι οι έλληνες φίλοι μου δυσκολεύονται ακόμη να παραδεχτούν ανοιχτά ότι είναι ομοφυλόφιλοι, ιδιαίτερα στις οικογένειές τους».

Ο κ. Σίμπεν έχει πρωτοστατήσει σε αρκετές πρωτοβουλίες της ολλανδικής πρεσβείας υπέρ των δικαιωμάτων των LGBT ατόμων και ενάντια στις συμπεριφορές διάκρισης εις βάρος τους. Μεταξύ αυτών η συμμετοχή της, τον περασμένο Οκτώβριο στην Αθήνα, στο 19ο συνέδριο της ILGA-Europe (οργάνωση θεσμικά αναγνωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης) και βέβαια στα λαοφιλή Αthens Pride των τελευταίων ετών. Η προσωπικότητα του πρέσβη παίζει ρόλο στη «γραμμή» μιας διπλωματικής αποστολής; «Οχι, πρόκειται για ένα καθαρά εσωτερικό ζήτημα» τονίζει ο κ. Σίμπεν. «Απτεται περισσότερο της γενικότερης αντίληψης της ολλανδικής διπλωματίας η οποία είναι gay friendly εδώ και πολλά χρόνια». Με αυτόν τον τρόπο σπάρθηκαν οι σπόροι για την επίσημη συμμετοχή στο Athens Pride. «Πριν από τρία χρόνια διοργανώσαμε στην πρεσβεία ένα event για τους εκπροσώπους της γκέι κοινότητας. Ανακάλυψα τότε ότι στην πραγματικότητα η διεθνής κοινότητα δεν εκπροσωπούνταν στο Athens Pride. Kάπως έτσι προέκυψε η ιδέα να "πάρουν θέση" οι εν Ελλάδι ξένες πρεσβείες. Ηταν ένας τρόπος να καταστεί σαφές ότι άνθρωποι με ένα κοινωνικό στάτους στηρίζουν το Gay Pride». Την αυτή άποψη στηρίζει και η αμερικανίδα ακτιβίστρια Αντρια Γκίλμπερτ, εκ των διοργανωτών του αθηναϊκού Pride (από τα σπάργανά του), η οποία ζει στην Ελλάδα από το 1989: «Ο ρόλος των ξένων διπλωματών ήταν να λειτουργήσουν ως ένας "μαλακός" μοχλός πίεσης, ώστε η ελληνική κυβέρνηση να προβεί στα σωστά βήματα. Η παρουσία τους στο Pride ήταν ιδιαίτερα σημαντική, γιατί απέδειξε κυρίως ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα περίεργο, φαντεζί γεγονός για "βαρεμένους" ακτιβιστές».

Μια «Κάρολ» στην Αθήνα τού 2016
«Είδα την ταινία "Carol" χθες το βράδυ (τη λάτρεψα - όμορφη, θλιμμένη, ρομαντική) και με έκανε να αναρωτηθώ πώς ήταν πραγματικά να είσαι λεσβία στα 50s». Το σχόλιο (συνοδευόμενο από το ποστάρισμα ενός ομότιτλου άρθρου από το περιοδικό «Time») προέρχεται από τον λογαριασμό Twitter της κυρίας Ζιλί Κροτό, πολιτικής συμβούλου στην πρεσβεία του Καναδά στην Αθήνα. Η κυρία Κροτό βρίσκεται εδώ, στον δεύτερο διπλωματικό διορισμό της, με τη νόμιμη σύζυγό της Χόλι Σκέλτον και δεν αυτολογοκρίνεται. Ο πρώτος ήταν στην Κινσάσα του Κονγκό, όπου το ζευγάρι ζούσε υπό μία έννοια «semi-closeted» (κατά το ήμισυ μέσα στην ντουλάπα), καθότι η ομοφυλοφιλία σε πολλές χώρες της Αφρικής παραμένει ταμπού και ως εκ τούτου ενέχει συχνά κινδύνους (ακόμη και για την προσωπική ασφάλεια των μελών των ξένων διπλωματικών αποστολών). Προτού κάνει την αίτηση (κατόπιν προτροπής της Χόλι) για την καναδική πρεσβεία στην Αθήνα, η ίδια προέβη σε μια μίνι έρευνα για τις συνθήκες διαβίωσης των γκέι ξένων διπλωματών στην Ελλάδα. Μόλις διαβεβαιώθηκε ότι δεν συνέτρεχε κάποιος λόγος ανησυχίας (αν και εξυπακούεται ότι η σύζυγός της θα αποκλειόταν από το διπλωματικό στάτους, άρα και από τη διπλωματική ασυλία), πήρε την απόφαση.

Στην Ελλάδα, η ζωή της πολιτικής συμβούλου και της συζύγου της, πέρα από τις πλείστες διοικητικής φύσεως δυσκολίες (π.χ. η άδεια παραμονής της Χόλι δεν είναι διπλωματική), που σίγουρα δεν ισχύουν για τους ετεροφυλόφιλους διπλωμάτες, κυλάει χωρίς «ομοφοβικά» απρόοπτα. «Δεν είναι βέβαια λίγες οι φορές που λαμβάνω προσκλήσεις για εμένα και τον σύζυγό μου και εμφανίζομαι με τη Χόλι!» λέει η ίδια γελώντας στο BΗΜΑgazino. «Σας διαβεβαιώ, όμως, δεν έχουμε συναντήσει στην Ελλάδα κάποια ιδιαίτερα περίεργη αντίδραση. Ακόμη, όμως, και αν κάποιος αντέδρασε "περίεργα", δεν το άφησε να φανεί. Ούτε στην καθημερινή ζωή μας βιώσαμε κάποια τραυματική εμπειρία. Πριν από λίγο καιρό αποφασίσαμε να πάρουμε στο σπίτι έναν σκύλο. Οσο καιρό ψάχναμε, οι άνθρωποι που συναντούσαμε καταλάβαιναν, νομίζω, τη σχέση μεταξύ μας, χωρίς εμείς να χρειάζεται να προβούμε σε ανακοινώσεις του τύπου: "Γεια σας, είμαστε ένα ζευγάρι λεσβιών που ψάχνει για σκύλο!"».

Πώς είναι να ζεις, όμως, σε μια χώρα όπου γίνονται μεν σημαντικά βήματα προόδου, αλλά εξακολουθούν να ακούγονται πλείστα, συχνά ακραία, εχθρικά προς τους ομοφυλόφιλους σχόλια; (Οπως η φράση για «σεξουαλικά παρεκτρεπόμενους», ακόμη και εντός του ελληνικού Κοινοβουλίου.) «Η αλήθεια είναι ότι τέτοιες ακραίες φωνές (για παράδειγμα, από ακροδεξιούς ή θρησκευτικούς χώρους) - ίσως βέβαια λιγότερο δυνατές - εξακολουθείς να ακούς ακόμη και σήμερα και στον Καναδά. Πάντα θα υπάρχουν εκείνοι που δεν θα συμφωνούν. Φυσικά, πάντα είναι για εμένα ενοχλητικό να ακούω τέτοιου είδους ομοφοβικά σχόλια, γιατί εξυπακούεται ότι αφορούν και εμένα την ίδια. Δεν το παίρνω προσωπικά, στενοχωριέμαι, όμως, για τους έλληνες ομοφυλόφιλους, αυτοί είναι που βιώνουν την εδώ πραγματικότητα. Μην ξεχνάτε ότι εγώ είμαι σε έναν μεγάλο βαθμό προνομιούχος: έρχομαι από ένα ξένο κράτος και ζω εδώ με τη νόμιμη σύζυγό μου, με την οποία απολαμβάνουμε στη χώρα μας ίσα δικαιώματα με τα ετερόφυλα παντρεμένα ζευγάρια, βρίσκομαι δηλαδή εκεί όπου οι γκέι και οι λεσβίες στην Ελλάδα αγωνίζονται να φτάσουν. Κάτι δε που μου έχει προκαλέσει έκπληξη», υπογραμμίζει η καναδή διπλωμάτις, «είναι ότι δεν υπάρχουν στην Ελλάδα εξέχουσες προσωπικότητες (πολιτικοί, καλλιτέχνες κ.ο.κ.) που να έχουν βγει να δηλώσουν ανοιχτά είτε ότι είναι γκέι είτε ότι, παρότι στρέιτ οι ίδιοι, τάσσονται υπέρ του αγώνα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων».

Η κυρία Κροτό επισημαίνει ότι ζει μεν ελεύθερα, αλλά έχει πλήρη επίγνωση ότι δεν βρίσκεται στον προοδευτικό Καναδά (όπου ο γάμος των ομοφύλων έχει νομιμοποιηθεί εδώ και μία δεκαετία): «Οταν αποφάσισα να είμαι out, δεν το έκανα για να έρθω σε αντιπαράθεση με κάποιον ή για να επιβάλω διά της βίας αυτό που είμαι. Το έκανα για να μπορέσω να ζήσω εγώ τη ζωή μου, ελπίζοντας ότι δίνοντας το παράδειγμα μιας φυσιολογικής, καθημερινής ζωής, οι άνθρωποι γύρω μου θα καταλάβουν ότι είναι κάτι το φυσιολογικό, ότι δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν. Μετά τον διορισμό μου στο Κονγκό, όπου αναγκάστηκα ως έναν βαθμό να μπω εκ νέου στην ντουλάπα, αποφάσισα να μη βρεθώ πάλι σε μια χώρα όπου θα αναγκαζόμουν να κάνω το ίδιο. Θέλω να είμαι από 'δώ και πέρα ο εαυτός μου. Πιστεύω ότι το ζητούμενο είναι η "νορμαλοποίηση". Δεν προβαίνω κάθε φορά σε ένα μεγάλο, δραματικό coming out, αλλά όταν κάποιος με ρωτήσει αν είμαι παντρεμένη, του απαντώ ευθέως. Φυσικά, προσέχω πάντα το περιβάλλον στο οποίο βρίσκομαι. Δεν είναι κάτι το οποίο θα έθιγα στο πλαίσιο μιας συνάντησης, π.χ., με έναν αρχιεπίσκοπο».

«Οι ξένοι διπλωμάτες στην Ελλάδα δεν ζουν πλέον με τον φόβο, ζουν όμως με αρκετή δυσφορία» συνοψίζει σε λιγότερο «διπλωματική» γλώσσα η Αντρια Γκίλμπερτ του Athens Pride. Το βέβαιο είναι ότι οι ανοιχτά (και λάθρα) ομόφυλοι ξένοι διπλωμάτες στην Ελλάδα θα συνεχίσουν να βιώνουν τα «ανοίγματα» και τα «χάσματα» του ελληνικού κράτους απέναντι στην γκέι «μειονότητα». Για να δουν την πολυπόθητη σύγκλιση της νομοθεσίας με την κοινωνική πραγματικότητα θα χρειαστεί, βέβαια, και αυτοί να περιμένουν πολύ.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2016

 

Αποδοχή
Χρησιμοποιώντας τη σελίδα αυτή, συναινείτε στη χρήση cookies. Περισσότερα...